Europese beleggers hadden in 2023 uitgesproken voorkeuren, waarbij geldmarktfondsen, obligatiefondsen en in het bijzonder fixed term obligatiefondsen, large-cap aandelenfondsen en (wellicht verrassend) emerging markets aandelenfondsen op de meeste belangstelling van beleggers konden rekenen. Er waren echter ook asset classes, beleggingsstijlen en regio’s die uit de gratie zijn geraakt. Hier een overzicht van de beleggingsstrategieën die beleggers in 2023 niet konden bekoren.
Op asset class niveau blijven liquid alternatives het moeilijk hebben. Deze groep hedgefund-achtige strategieën bieden beleggers diversificatiemogelijkheden door hun lage(re) correlatie met traditionele asset classes zoals aandelen en obligaties, en kunnen daarmee een beleggingsportefeuille robuuster maken en het risico-rendementsprofiel verbeteren.
Vanuit de aanbodkant zijn deze alternatieve fondsen eveneens aantrekkelijk. In een fondsenlandschap waarbij passieve fondsen de heerschappij van actieve fondsen bedreigen, is deze trend duidelijk minder sterk onder complexere beleggingsstrategieën. Alternatieve fondsen vormen daarmee dus een soort van vrijplaats voor actieve managers, die daar ook nog eens een hogere fee voor kunnen vragen in vergelijking met traditionele actieve beleggingsfondsen.
De theoretische aantrekkelijkheid van de asset class ten spijt, Europese beleggers hebben over de laatste vijf kalenderjaren alleen in 2021 meer vermogen naar deze strategieën gealloceerd. Over 2023 gemeten was er sprake van een netto uitstroom van 27,2 miljard euro, wat overeenkomt met een negatieve organische groei van ruim 13 procent.
April 2022 was de laatste maand waarin de asset class per saldo geld zag toestromen, wat een van de oorzaken is achter de consistente daling van het beheerde vermogen in de asset class, dat in juli 2018 nog piekte op 326 miljard euro, maar per eind 2023 is teruggevallen tot 169 miljard euro. De roemloze aftocht van Abrdn Global Absolute Return Strategies, ooit met bijna 40 miljard euro onder beheer behorend tot de grootste fondsen in Europa, symboliseert de teloorgang van liquid alternatives en de uitdaging om beleggers te bewegen in dergelijke strategieën te investeren.
Hoewel liquid alternatives het zwaar hadden in 2023, hebben beleggers vorig jaar in absolute cijfers het meeste vermogen onttrokken aan allocatiefondsen. Beleggers verkochten per saldo voor 73 miljard euro aan mixfondsen. Het is het eerste jaar waarin de asset class een netto uitstroom moet rapporteren sinds de financiële crisis in 2008. Toch komt het einde aan de positieve fondsstromen voor allocatiefondsen niet helemaal als een verrassing, gegeven de teleurstelling die beleggers te verwerken kregen in 2022 waarin de klassieke aandelen-obligaties mixportefeuille weinig bescherming bood toen beide vermogensklassen onderuit gingen. Beleggers hebben dan ook al voor langere tijd vermogen onttrokken aan allocatiefondsen: sinds juni 2022 zijn er slechts drie maanden geweest waarin een netto instroom werd gerealiseerd.
Hoewel aandelen- en obligatiefondsen op asset class niveau beleggersgeld zagen toestromen in 2023, zijn er onderliggend wel segmenten die impopulair waren onder beleggers. Zo lopen beleggers bepaald niet warm voor beleggingen in het Verenigd Koninkrijk. VK large-cap aandelenfondsen zagen met 16,3 miljard euro aan uitstroom in absolute termen het meeste vermogen wegstromen, maar ook dividendfondsen die beleggen in Britse aandelen staan met een uitstroom van bijna 8 miljard euro over 2023 in de top 10. Een pijnlijk contrast met de interesse die beleggers hebben getoond in wereldwijd beleggende dividendfondsen, voor wie 2022 een recordjaar was qua instroom en ook over 2023 op bovengemiddelde belangstelling van beleggers konden rekenen. Andere opvallende aandelencategorieën die te kampen hadden met tanende beleggersinteresse waren Amerikaanse large-cap waarde aandelenfondsen en wereldwijde large-cap groeifondsen.
Binnen obligatiefondsen waren de verliezers van 2023 wat meer verdeeld. Wereldwijde naar euro “gehedgde” flexibele obligatiefondsen noteerden de grootste uitstroom van ruim 10 miljard euro. Europese korte termijn obligaties konden eveneens de interesse van beleggers niet wekken, zowel gediversifieerde strategieën als bedrijfsobligatiefondsen staan in de top 3 van categorieën met de grootste uitstroom in het voorbije jaar. Iets lager in de ranglijst zien we dat ook diverse variaties van wereldwijde emerging market debt fondsen en wereldwijde high yield fondsen tot de rode lantaarndragers behoren.
De aandacht van beleggers voor de meest duurzame beleggingsfondsen nam eveneens wat af in 2023. Met de Morningstar Sustainability Rating als selectiecriterium blijkt dat in euro’s gemeten de sterkste uitstroom er was voor beleggingsfondsen met vijf globes die 25 miljard euro zagen wegvloeien, gevolgd door beleggingsfondsen met vier globes die bijna 19 miljard euro aan uitstroom noteerden. Wanneer de fondsstromen in verhouding worden gesteld tot het beheerde vermogen, blijkt echter wel dat fondsen met één globe de sterkste procentuele uitstroom hebben gezien, met een negatieve organische groei van ruim 5 procent.
De top 5 is samengesteld op Morningstar categorieniveau, waarbij de categorieën zijn gerangschikt op de netto uitstroom over 2023.
Zie ook de Top 5 van vorige week: Instroomcijfers over 2023
Jeffrey Schumacher is director manager research bij Morningstar. Morningstar analyseert en beoordeelt beleggingsfondsen op basis van kwantitatief en kwalitatief onderzoek. Morningstar is een van de kennispartners van Investment Officer en rangschikt wekelijks vijf beleggingsfondsen of aanbieders.