De Britten verrasten de financiële markten op die beruchte 23 juni 2016 met hun keuze voor uittreding uit de Europese Unie. Sindsdien is de onzekerheid voor het Verenigd Koninkrijk flink toegenomen, waarbij problemen en controverses op zowel politiek als economisch vlak zich opeenstapelden.
Slepende onderhandelingen over de voorwaarden voor de Brexit leidden uiteindelijk tot een uittreding per 31 januari 2020, maar ondanks het sluiten van een handelsakkoord met de EU plukt de Britse economie de wrange vruchten van het vertrekbesluit. De in allerijl gecreëerde parkeerplaatsen voor wachtende vrachtwagens bij douaneposten staan symbool voor de praktische problematiek die kleven aan de Brexit. Intussen zucht de internationale handel onder een groeiende papierwinkel en kost het steeds meer moeite voor industrieën die afhankelijk zijn van buitenlandse seizoenswerkers om deze aan te trekken.
Het zijn slechts enkele voorbeelden van de consequenties van de Brexit die de economie forse schade berokkenen. Zo zien fruittelers hun oogsten wegrotten als gevolg van het personeelstekort, terwijl McDonald’s vorig jaar gedwongen werd om de milkshakes van het menu te halen wegens een tekort aan vrachtwagenchauffeurs.
Langjarige impact van Brexit
Volgens het Office for Budget Responsibility kan de langjarige impact van Brexit de negatieve gevolgen van de corona-pandemie overtreffen. De Brexit is volgens het instituut ook een voorname reden waarom het Verenigd Koninkrijk een groot deel van het herstel van de wereldhandel na de corona-pandemie miste, en ook de belangrijkste oorzaak voor de achterblijvende economische groei in vergelijking met andere G7-landen. De economische malaise zorgt voor een groeiende onvrede onder de bevolking waardoor het koninkrijk nu duidelijk minder verenigd is dan weleer.
Het ontbrak het Verenigd Koninkrijk daarnaast ook aan stabiel en bekwaam leiderschap om de economie vlot te trekken. Sinds het vertrek van premier David Cameron in 2016 bleken de posities van zijn opvolgers Theresa May, Boris Johnson en Liz Truss om uiteenlopende redenen onhoudbaar. De laatstgenoemde is slechts 44 dagen in functie geweest nadat haar controversiële ‘mini-budget’ – de grootste belastingverlaging in vijftig jaar die voornamelijk door schulden zou worden gefinancierd – een mega impact had op de koers van het Britse pond, Britse staatsobligaties midscheeps raakte, pensioenfondsen met forse verliezen opzadelde en huiseigenaren met een variabele hypotheekrente – zo’n 20 procent van de uitstaande hypotheken – confronteerde met fors hogere maandlasten. Financiële markten verloren het vertrouwen en raakten in paniek, waarna ook het IMF zich kritisch uitsprak over de plannen en de gevolgen voor de inflatie, waarop de Bank of England zich genoodzaakt zag om in te grijpen door obligaties op te kopen.
De opoffering van de minister van Financiën Kwasi Kwarteng bleek uiteindelijk niet genoeg om de orde te herstellen, waarmee Truss’ premierschap het kortste en tegelijk een van de spraakmakendste in de Britse geschiedenis is geweest. Onder leiding van Kwartengs opvolger Jeremy Hunt zijn bijna alle plannen van Truss ongedaan gemaakt, en werd Rishi Sunak op 25 oktober benoemd tot nieuwe premier.
Lager rendement dan Europa
De moeilijkheden waarmee het Verenigd Koninkrijk kampt, vertalen zich naar een lager rendement voor de MSCI United Kingdom index versus de MSCI Europe Ex UK index. De graadmeter met Britse bedrijven heeft over de periode na het Brexit referendum tot en met eind oktober 2022 een totaalrendement gerealiseerd van 29,6 procent gemeten in euro, tegenover 46,8 procent voor de Europese index exclusief het Verenigd Koninkrijk. Hierbij dient wel aangetekend te worden dat dit geen volledig beeld geeft, aangezien de Britse index vele multinationals bevat die voor hun omzet weinig afhankelijk zijn van de lokale markt. Hoe Brits zijn immers Unilever, Shell en Rio Tinto?
Ondanks de politieke chaos en economische zwakte presteert de Britse index in 2022 uitstekend. Het is een gevolg van de samenstelling van de index, waarin veel grondstof gerelateerde bedrijven zoals Shell, BP, Glencore en Anglo American dominant zijn, die alle profiteerden van de gevolgen van de oorlog in Oekraïne. Hetzelfde geldt voor defensie-multinational BAE Systems, terwijl tabaksfabrikanten Imperial Brands en British American Tobacco eveneens een sterk jaar kennen. Daarmee staat de MSCI United Kingdom slechts 0,76 procent in het rood, terwijl de MSCI Europe Ex UK index ruim 15 procent in de min staat.
Record-uitstroom
Ook fondsbeleggers lijken weinig fiducie te hebben in Britse bedrijven. Er is de laatste drie jaar sprake van een netto uitstroom uit fondsen die beleggen in Britse aandelen, waarbij de 21 miljard euro aan uitstroom over de eerste drie kwartalen van 2022 nu al een record betekent. Britse dividendaandelen worden relatief gezien ontzien door beleggers, maar vooral small-cap aandelen, vaak meer gericht op de lokale economie, worden verkocht.
De Top 5 best presterende beleggingsfondsen in de Morningstar categorie aandelen Verenigd Koninkrijk large-cap, gemeten over de prestaties in het lopende jaar tot eind oktober, wordt aangevoerd door Invesco UK Equity, dat het verlies beperkt wist te houden tot 22 basispunten. Beheerder Martin Walker, die sinds oktober 2018 aan het roer staat, hanteert een waarderingsgedreven bottom-up aanpak die leidt tot een topzware portefeuille van ongeveer veertig posities. De energiesector beslaat 17 procent van de portefeuille per eind september, waarbij BP en Shell beide een 7,8 procent weging hebben. Financiële waarden zijn een andere pijler van het fonds, met een weging van 16,3 procent. Hiscox en Prudential zijn hier namen die tot de tien grootste posities in de portefeuille behoren. Omwille van duurzaamheidsmotieven sluit het fonds tabaksproducenten uit, wat in 2022 niet goed uitpakte.
Jeffrey Schumacher is director manager research bij Morningstar. Morningstar analyseert en beoordeelt beleggingsfondsen op basis van kwantitatief en kwalitatief onderzoek. Morningstar is één van de kennispartners van Investment Officer en rangschikt wekelijks vijf beleggingsfondsen of aanbieders.