UCITS of AIFMD, wat gaf de doorslag?

Vanaf vandaag is na een overgangstermijn van een jaar de zogenoemde Alternative Investment Fund Managers Directive (AIFMD) van kracht, ook wel hedgefondsenrichtlijn genoemd.

Deze Europese richtlijn regelt dat veel meer in Europa aangeboden beleggingsfondsen onder toezicht komen te staan en aan allerlei regels met betrekking tot transparantie en de bewaring van stukken moeten voldoen.

 

Aanbieders van beleggingsfondsen konden tot vandaag kiezen of zij onder het Europese UCITS- of het AIFMD-regime wilden vallen of liever gingen voor de opt-out.

Fondsen die volledig binnen een verzekeringsstructuur vallen (unit linked fondsen) zijn niet verplicht om aan UCITS of AIFMD te voldoen. Ook fondsen die klein zijn en niet breed gedistribueerd, kunnen worden vrijgesteld van UCITS of AIFMD-verplichtingen.

 

AIFMD- dan wel UCITS-vergunningen kunnen bij de nationale toezichthouders worden aangevraagd. Liet de AFM een paar weken geleden nog weten nog slecht 40 procent van het verwachte aantal AIFMD-aanvragen binnen te hebben, hoe de stand van zaken nu is, kan de toezichthouder niet zeggen.

‘We zijn nog te druk bezig met het verwerken van alle binnenkomende aanvragen’, aldus de toezichthouder. De AFM zal op een later moment de balans opmaken.

Europees paspoort

Zowel UCITS als AIFMD voorziet fondsen in een Europees paspoort, wat wil zeggen dat als een vergunning in een Europees land is verkregen het fonds ook in alle andere EU-lidstaten mag worden aangeboden.

Een verschil is echter dat UCITS primair een regime is voor retailfondsen en AIFMD voor institutionele fondsen. Als gevolg hiervan kunnen lokale toezichthouders extra eisen stellen als distributeurs AIFMD-fondsen willen aanbieden aan retailbeleggers.

 

Volgens onderzoeks- en consultancybureau AF Advisors is slechts 2 tot 3 procent van alle Nederlandse fondsen UCITS. Let wel: dit is wat anders dan in Nederland aangeboden beleggingsfondsen. De fondsen van internationale fondshuizen zijn vaak gevestigd in Ierland of Luxemburg.

 

Een aantal Nederlandse internationale asset managers die voornamelijk niet-Nederlandse UCITS-fondsen hebben, hebben voor fondsen die nog geen UCITS waren voor UCITS in plaats van AIFMD gekozen.

Geen ontkomen aan

Toch ontkomen ook de grote partijen als BNP Paribas IP, ING IM en Robeco er niet aan om ook een deel van de fondsen AIFMD-compliant te maken, aldus Jasper Haak van AF Advisors.

 

‘Bijna alle mixfondsen, vastgoedfondsen, private equity-fondsen en hedgefondsen, tenzij opt-out, kiezen voor AIFMD’, zegt hij. UCITS kan vaak niet vanwege de beleggingsrestricties die dit regime kent.

UCITS mogen niet meer dan 10 procent van het fondsvermogen in een bedrijf beleggen en niet meer dan 20 procent van het fondsvermogen in een ander fonds. Ook mogen zij niet direct in vastgoed beleggen en niet short gaan. Voor andere beleggingscategorieën kunnen beide keuzes.

Verzekeraars

Verzekeraars, waaronder ASR, Aegon, Achmea, Delta Lloyd en SNS Reaal hebben grote delen van hun fondsportefeuille opt-out en de rest AIFMD-compliant gemaakt, zegt Haak.

‘Weinig verzekeraars hebben met hun fondsen internationale ambities en zelfs dan zijn Nederlandse UCITS minder goed dan Ierse of Luxemburgse UCITS.’

 

‘Pensioenuitvoerders als APG, MN en PGGM zijn met de fondsen overgegaan naar AIFMD. Asset Managers als ING IM, Robeco en Kempen hebben sommige fondsen omgezet naar AIFMD en sommige naar Ucits. Kleinere vermogensbeheerders hebben bijna allemaal voor AIFMD gekozen.’

Vermogensbeheerder Optimix laat in een reactie weten inderdaad voor al haar fondsen voor de AIFMD te hebben gekozen.

UCITS, tenzij…

Robeco en ING IM laten weten hun Nederlandse retailfondsen te hebben omgezet in Nederlandse UCITS, tenzij er een doorslaggevende reden was om voor de AIFMD te kiezen.

‘Voor Robeco Hollands Bezit hebben wij bijvoorbeeld voor AIFMD gekozen’, zegt hoofd product management van Robeco Martine Snoek. Dit vanwege de strikte beleggingsrestricties die UCITS kent.

Voor een geconcentreerd fonds dat in Nederlandse largecaps belegt, zou de regel die stelt dat je voor maximaal 10 procent in één bedrijf kan beleggen volgens Snoek leiden tot te grote afwijkingen van de benchmark, de AEX-Index. Dit omdat zwaargewichten in de index niet met hun volledige gewicht kunnen worden opgenomen.

Mixfondsen

De mixfondsen van zowel Robeco als ING IM zijn echter wel UCITS-compliant gemaakt. Aan de regel dat er voor maximaal 20 procent van het fondsvermogen in een ander fonds belegd mag worden, is volgens Snoek wel te voldoen.

 

Wij achten de UCITS-status het meest geschikt voor retail en in het bijzonder voor execution only-beleggers, voegt Arthur Beusmans hoofd productmanagement voor de Nederlandse beleggingsfondsen van ING IM hieraan toe.

 

Eerder zei Beusmans in een interview met Fondsnieuws dat Mifid II voorschrijft dat complexe producten niet meer execution only verkocht mogen worden, maar dat niet-gestructureerde UCITS-fondsen niet als complex aangemerkt zullen worden.

 

Zowel Robeco, ING IM en Optimix laten weten inmiddels helemaal klaar te zijn met het omzetten. Dat er echter ook partijen zijn die hier nog niet helemaal klaar mee zijn, kan Snoek van Robeco zich echter wel voorstellen.

Ze wijst er in dit kader op dat de lagere regelgeving met betrekking tot de AIFMD pas in april klaar was.

 

Voor de grootste tien Nederlandse particuliere fondsen is het beeld volgens AF Advisors als volgt: