Negen van de tien pensioenfondsen maken bij het beleggen gebruik van uitsluiting, ESG-integratie en engagement. Duurzaam beleggen is daarmee inmiddels binnen de sector een onmiskenbare standaard geworden. Toch valt er aan concrete invulling nog veel winst te behalen, blijkt uit onderzoek van de Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling (VBDO) onder de grootste, Nederlandse pensioenfondsen.
Nu voldoet meer dan de helft van de 50 onderzochte pensioenfondsen nog niet aan het klimaatcommitment van het Klimaatakkoord van Parijs en heeft minder dan één op de vijf fondsen een strategie voor het implementeren van net-zero emissiedoelstellingen.
Tuur Elzinga, voorzitter van vakbond FNV, zegt over het onderzoek: ‘De druk vanuit de samenleving op pensioenfondsen om duurzaam te beleggen neemt toe. Dat merken wij ook onder onze leden. We zijn blij met de stappen die elk jaar weer worden gezet, maar we zijn er nog lang niet. Zowel op het gebied van klimaat als op het gebied van mensenrechten, en in bijzonder werknemersrechten, is nog een wereld te winnen. De benchmark spoort de sector hopelijk aan om méér te doen. Om te kijken naar de goede voorbeelden en deze zelf ook door te voeren.’
ABP meest duurzame fonds
VBDO onderzoekt jaarlijks (zie bijlage) het verantwoord beleggingsbeleid en de prestaties van Nederlandse pensioenfondsen. Zij doet dat met steun van de FNV. De benchmark beoordeelt de 50 grootste pensioenfondsen van Nederland, samen goed voor 89 procent van het beheerd vermogen met een totale waarde van meer dan 1540 miljard euro.
Ook dit jaar is ABP voor het vierde jaar op rij het hoogst scorende pensioenfonds met een score van 4,0 uit een maximum van 5. Vorige week kwam ABP in het nieuws met het bericht dat zij uit beursgenoteerde bedrijven stapt die in fossiele brandstoffen beleggen. Dat laatste raakt onder meer het Nederlands/Britse olie- en gasconcern Shell.
Corien Wortmann, bestuursvoorzitter van ABP, zegt: ‘Wij ervaren het als een grote steun in de rug dat ABP door de VBDO is uitgeroepen tot het meest duurzame fonds voor het vierde jaar op rij. De VBDO legt de lat flink omhoog en ook wij verhogen onze ambitie. We willen heel concreet en meetbaar bijdragen aan de klimaatdoelen van Parijs en aan een betere wereld. Grote groepen van onze deelnemers en werkgevers vinden dat urgent en belangrijk. We kijken kritisch naar onze prestaties. Wat bereiken we? Wat kan effectiever?’
‘Hoe bereiken we meer positieve impact voor een duurzame wereld. En tegelijk laten we met andere pensioenfondsen zien dat dit kan met behoud van rendement en pensioen. Het is mooi om te zien dat pensioenfondsen steeds duurzamer beleggen en daarover rapporteren. Zo inspireren en stimuleren we elkaar om het steeds weer beter te doen.’
ABP wordt op de ranglijst van meest duurzame pensioenfondsen op de voet gevolgd door BpfBouw (3,9) en PME (3,6). Pensioenfonds ING klimt van plek 46 naar 29 en is daarmee de snelste stijger.
Opvallend aan het onderzoek is wel dat minder dan 1 op de 5 pensioenfondsen in Nederland een klimaatstrategie hebben met net-zero emissie doelstellingen. Daarmee voldoet de pensioensector nog niet aan het klimaatcommitment dat in 2019 werd afgegeven. Voor deze doelstelling is 2022 de deadline.
Kleinere fondsen sneller duurzaam
De koplopers van vorig jaar behouden hun positie in 2021. In de regel presteren grote fondsen beter dan kleine op het gebied van bestuur, beleid en transparantie, bijvoorbeeld vanwege een hogere beschikbaarheid van capaciteit.
Xander Urbach, projectmanager van het benchmark onderzoek, merkt op dat dit beeld in de toekomst kan veranderen: ‘We zien dat scores in de categorie implementatie in toenemende mate convergeren. De kleinere fondsen kunnen bijvoorbeeld steeds meer gebruik maken van ambitieuze instrumenten zoals de Paris-aligned benchmark van de Europese Commissie, wat ze in een aantal gevallen ook doen. Dit biedt de kleinere fondsen de mogelijkheid om op korte tot middellange termijn de leiderschapspositie over te nemen van grotere fondsen.’
Noodzaak voor nieuwe aanpak
Uit het onderzoek blijkt dat verantwoord beleggen bij de grote meerderheid van Nederlandse pensioenfondsen inmiddels de standaard is geworden. ‘Dat is natuurlijk goed nieuws,’ licht Urbach toe, ‘maar verantwoord beleggen heeft nog te weinig effect gehad op duurzaamheid in de wereld.’
De benchmark toont ook aan dat de meeste (88 procent) pensioenfondsen ESG-integratie toepassen op ten minste een deel van hun aandelenbeleggingen en engagement met bedrijven wordt door 86 procent van de pensioenfondsen gedaan.
Urbach: ‘De sector heeft laten zien dat ze kan kiezen voor een verantwoorde koers, met behoud van rendement. Maar dat we steeds duurzamer beleggen betekent zoals gezegd helaas niet dat de wereld zelf ook duurzamer wordt. Het wordt dus tijd dat die koers zich vertaalt van een goed geïntegreerde naar een allesomvattende aanpak.’