Zuid-Europa ontpopt zich in rap tempo als een serieuze bestemming voor mondiaal vermogen, nu vermogende particulieren uit de Verenigde Staten steeds vaker residentiegebonden investeringsmogelijkheden verkennen. Milaan staat inmiddels centraal in deze transformatie en de instellingen die hen bedienen, anticiperen daar al op. ‘Als asset manager zou ik er morgen iemand naartoe sturen.’
Lang gezien als een bureaucratische randspeler binnen het Europese vermogensbeheer, is de Italiaanse zakenhoofdstad uitgegroeid tot een magneet voor vermogende individuen die op zoek zijn naar fiscaal vriendelijke residentieopties, zonder de regelgevende lasten of zichtbaarheid van traditionele hubs als Londen, Genève of Luxemburg.
Volgens Jacopo Zamboni, hoofd van het Zwitserse kantoor van Henley & Partners – een adviesbureau gespecialiseerd in residentie- en burgerschapsplanning – is Milaan bezig zich te profileren als een topbestemming voor rijke individuen die residentie willen verkrijgen via investeringen.
‘Voor assetmanagers of wealth-managers is het honderd procent vanzelfsprekend om een satellietkantoor te openen in Zuid-Europa, vooral in Milaan’, aldus Zamboni tegenover Investment Officer. ‘De vraag naar residentiegebonden investeringsstructuren – of het nu in fondsen, beursgenoteerde bedrijven of vastgoed is – is zeer groot, vooral onder Amerikanen en Noord-Europeanen.’
Het aantal aanvragen voor het Italiaanse programma zal dit jaar naar verwachting fors toenemen. Tot eind april 2025 was al 63 procent van het totaal van heel 2024 bereikt. Zamboni ziet hierin een unieke kans, ‘een once-in-a-generation opportunity’ voor bedrijven die het kapitaal durven te volgen. ‘Als ik een Europese assetmanager was, zou ik morgen een senior collega in Milaan positioneren.’
Sommigen doen dat al. Het Zwitserse Julius Baer kreeg dit jaar via zijn Luxemburgse dochter goedkeuring om een vestiging te openen in Milaan, specifiek gericht op het bedienen van de groeiende populatie ultra-vermogenden in Italië. ‘We zijn verheugd de Italiaanse onshore-markt te betreden met een eigen lokale aanwezigheid’, aldus Sonia Goessi, hoofd Zwitserland en Europa bij de bank.
Private-equityreus Ares Management opende deze maand eveneens een kantoor in Milaan, als onderdeel van een bredere strategische zet om in te spelen op de stijgende vraag naar private marktproducten in Italië. ‘Dit is een uniek moment om cliënten aan boord te krijgen die eerder onbereikbaar waren’, aldus Zamboni.
Nieuw regime geïnspireerd op het VK
Het Italiaanse residentieprogramma, gelanceerd in 2017, stelt vermogende individuen in staat jaarlijks een vaste belasting van 100.000 euro te betalen over buitenlands inkomen. Het systeem is grofweg gemodelleerd naar het voormalige non-dom-regime van het Verenigd Koninkrijk, maar biedt meer flexibiliteit. Investeerders kunnen residentie verkrijgen via een gekwalificeerde investering, zoals 500.000 euro in een Italiaans beursgenoteerd bedrijf. De enige voorwaarde: bewaring binnen Italië.
Zamboni noemt het regime ‘een prachtig kind’, het resultaat van wat hij beschouwt als een slimme beleidsfusie. Italië combineerde het Britse non-dom-systeem met het Zwitserse forfaitaire belastingregime tot een Italiaanse vervangende belasting op buitenlands inkomen.
‘Als je naar Italië verhuist, ongeacht je nationaliteit – zelfs als je Italiaan bent – geldt: alles wat je in het buitenland verdient, interesseert ons niet, mits je jaarlijks 100.000 euro betaalt.’
Volgens hem is het systeem flexibeler dan dat van Zwitserland. ‘In Italië mag je blijven werken, terwijl je een vlaktaks betaalt over je buitenlandse inkomen. In Zwitserland mag dat niet. Dat maakt Italië aantrekkelijker voor actieve professionals, niet enkel gepensioneerden.’
Onvoorspelbaarheid Trump
De interesse in het Italiaanse programma is in 2024 meer dan verdubbeld en steeg in het eerste kwartaal van dit jaar nog eens met 57 procent, volgens cijfers van Henley & Partners. De sterkste groei kwam uit de Verenigde Staten, dat nu de grootste nationaliteitsgroep vormt onder aanvragers. Amerikaanse aanvragen stegen met 53 procent in 2024 en nog eens met 72 procent begin 2025.
Het gaat hen niet alleen om kapitaalherallocatie; ze heroverwegen ook hun persoonlijke exposure. Peter J. Spiro, hoogleraar aan Temple University Law School en expert op het gebied van burgerschapsrecht, stelt dat de onvoorspelbaarheid van een mogelijk tweede termijn van Donald Trump het Amerikaanse staatsburgerschap minder veilig doet aanvoelen.
‘Dubbel staatsburgerschap was ooit een luxe; het wordt nu de nieuwe Amerikaanse droom’, aldus Spiro. ‘In een tijd van groeiende onzekerheid zoeken velen niet alleen het recht om te blijven, maar ook het recht om te vertrekken.’
VK verliest zijn voorsprong
Met name het Verenigd Koninkrijk ziet zijn positie afbrokkelen. De afschaffing van het non-dom regime laat aan duidelijkheid niets te wensen over: vermogende buitenlanders zijn geen beleidsprioriteit meer. Labour-leider Keir Starmer heeft maatregelen doorgevoerd die ook erfbelastingvoordelen op buitenlandse trusts schrappen, wat het vertrek van langdurige residenten verder versnelt. De Britse schatkist verwacht met deze wijzigingen meer dan 4 miljard pond op te halen, maar wat dit de financiële sector uiteindelijk kost, is onzeker.
Meerdere topfiguren uit de Londense financiële sector overwegen de overstap naar Milaan of maken die al. Financial News berichtte deze maand over een ware verhuisgolf. Onder hen Richard Gnodde, vicevoorzitter van Goldman Sachs, die volgens berichten naar Italië vertrekt. Hij is niet de enige: ook CVC-oprichter Rolly van Rappard zou een verhuizing overwegen, evenals Cinven’s Soren Christensen en Astorg-CIO François de Mitry, die volgens Bloomberg reeds verhuisd is.
‘We adviseren hedgefondsoprichters, techondernemers en family offices die allemaal op zoek zijn naar een plan B’, aldus Zamboni. ‘Velen zullen fysiek niet verhuizen, maar willen wel de optie. Die optie omvat nu residentierechten, fiscale duidelijkheid, en in sommige gevallen zelfs politieke stabiliteit – iets wat het VK niet langer kan garanderen.’
In feite betreft het zelden een volledige verhuizing. Slechts 5 tot 10 procent van de cliënten verhuist daadwerkelijk. ‘De rest zoekt wat wij residentie- en burgerschapsplanning noemen. Zie het als persoonlijke geografische spreiding, net zoals je een portefeuille spreidt. Het gaat niet om belastingontwijking; het gaat om het beperken van geopolitieke exposure.’
Henley & Partners publiceert zijn volledige migratieprognose voor 2025 in juni. De voorlopige cijfers wijzen op een verdieping van de Europese divergentie: netto-uitstroom van miljonairs uit grote economieën als Duitsland, Frankrijk en Spanje, terwijl Italië en Zwitserland sterke instroom noteren.
Benelux blijft achter
Overigens is Italië niet het enige land dat zichzelf aantrekkelijker wil maken. Griekenland introduceerde een vrijwel identiek vlaktaksregime, waarbij nieuwe residenten jaarlijks 100.000 euro betalen over buitenlands inkomen. Portugal en Spanje bieden al jaren ‘gouden visa’, hoewel Spanje het programma onlangs schrapte vanwege politieke druk. Ook Letland wint aan populariteit onder ultra-vermogenden, vanwege zijn betaalbare vastgoed en lage kosten voor residentie.
Daartegenover staat Luxemburg – een zwaargewicht in de Benelux op het gebied van financiële dienstverlening – dat de trend lijkt te missen. ‘Ze zijn uitstekend in bewaring en fondsstructuren’, aldus Zamboni, ‘maar hun investeringsmigratie vereist fysieke verhuizing. Voor de meeste cliënten is dat een breekpunt. Zij willen keuzevrijheid, geen verplichting.’
Hetzelfde geldt voor Nederland en België, waar residentievereisten doorgaans een daadwerkelijke verhuizing vergen en de belastingautoriteiten als streng worden gezien. Hoewel beide landen cruciale knooppunten blijven voor institutioneel kapitaal, daalt hun aantrekkingskracht voor persoonlijke vermogensplanning. ‘We zien zeer weinig interesse in alternatieve residentieprogramma’s binnen de Benelux’, stelt Zamboni. ‘Dat is een gemiste kans.’
Mobiel kapitaal
En dat is van belang. De uittocht van Brits vermogen gaat niet alleen over waar mensen wonen. Het gaat ook over waar zij hun vermogen onderbrengen, waar ze fondsen kopen en welke jurisdicties zij vertrouwen. Met honderden miljarden aan mobiel kapitaal op zoek naar een nieuw thuis, proberen vermogensbeheerders en private banken in heel Europa zich snel aan te passen.
Londen, Zürich en Luxemburg zullen niet verdwijnen. Hun infrastructuur, talent en netwerken blijven indrukwekkend. Maar zij krijgen te maken met toenemende concurrentie vanuit zuidelijke hoofdsteden die ooit als marginaal werden beschouwd. ‘Milaan zal Londen niet vervangen’, erkent Zamboni, ‘maar het verkleint het verschil. Voor velen – vooral Amerikanen – is het nu de aantrekkelijkere keuze.’
Gerelateerde artikelen op Investment Officer: