De Japanse yen verliest in rap tempo zijn waarde ten opzichte van de dollar. Daarmee komt niet alleen de Japanse economie, maar ook de status van de yen als veilige haven onder toenemende druk te staan. Onderzoek naar het Japanse enigma.
Een dollar is voor het eerst sinds april 2002 130 yen waard. Sommige valutaspecialisten geloven dat er op korte termijn 135 yen betaald zal moeten worden voor een dollar. Mazen Issa, valutastrateeg bij TD Securities, ontwaart zelfs een opwaartse trend tot 150.
De daling van de Japanse munt wordt ingegeven door de verschillende renteniveaus in de VS en in Japan. De consumentenprijsinflatie was afgelopen maand 1,7 procent; hoewel hoog voor Japan is het niet te vergelijken met de inflatie in Europa of de VS. De daling van de munt wordt nog eens versterkt door de zeer populaire carry trades, het lenen van een valuta met een lage rente, om het geleende bedrag vervolgens om te zetten in een andere valuta met hogere rente.
De BoJ blijft kalm
De stellingname van de Bank of Japan (BoJ) is dat het inflatieniveau nauwelijks aanleiding geeft om haar ruime monetaire beleid te verkleinen, ondanks de sterke daling van de munt. Het feit dat de wereldwijde stijging van de energieprijzen ook in Japan een lichte stijging van de totale inflatie lijkt te genereren, verandert daar niets aan.
De staatsschuld van Japan is met 260 procent van het bbp de hoogste onder de ontwikkelde landen. Stijgende rentes zouden de houdbaarheid van die schuld kunnen ondermijnen.
Japan heeft 1400 miljard dollar aan vreemde valutareserves om haar eigen munt te ondersteunen. Een hoeveelheid waarmee zij alleen China voor moet laten gaan.
Monetaire experimenten
Han Dieperink, chief investment strategist bij Auréus Vermogensbeheer, noemt valuta de ultieme uitlaatklep van monetaire experimenten. Door het vergelijkbare monetaire beleid hielden valutaparen elkaar jarenlang in evenwicht tijdens de race naar de bodem. Nu de Fed agressief de inflatie gaat bevechten staan andere munten, zoals de yen, volgens hem onder druk.
‘Zo creëert stabiliteit uiteindelijk instabiliteit. Op het moment dat valuta lange tijd stabiel zijn, is er minder behoefte om valutarisico’s af te dekken. Op het moment dat een munt vervolgens begint te bewegen, neemt de behoefte onder Treasurers om af te dekken snel toe en dat versterkt juist de beweging.’
De toenemende volatiliteit in valuta is tevens een aanleiding voor meer discussie over een nieuwe monetaire standaard. Volgens Dieperink hebben Russen, maar ook Arabieren en Chinezen minder vertrouwen in Westerse valuta als gevolg van de sancties. ‘Het vertrouwen in veel munten wordt ook ernstig ondergraven door de oplopende inflatie. Mogelijke alternatieven zijn dan goud, cryptovaluta of de (digitale) renminbi.’
Kansen voor beleggers
Voor de oplettende belegger liggen er desalniettemin kansen op de Japanse markt. ‘Japan is bij uitstek een markt waarin een actieve strategie kan lonen. De hele markt is achtergebleven bij andere ontwikkelde markten, maar de “heropening” van de Japanse economie zit nog onvoldoende in de aandelenkoersen’, stelt Lodewijk van der Kroft, van fondsbeheerder Comgest.
Het zijn volgens hem vooral de cyclische bedrijven die sinds medio 2021 de dienst uitmaken; groeisectoren zoals IT en farmacie blijven duidelijk achter.
‘De MSCI Japan daalde dit jaar met 4,01 procent (in Japanse yen). Het verschil in prestaties in prestaties tussen value en growth bedrijven blijkt duidelijk uit de Japanse stijlindices. De MSCI Japan Value index staat YTD op +6,93 procent. De growth-index staat op een verlies van -14,28 procent’, aldus van der Kroft.
Dieperink: ‘Voor Japan kan een zwakkere munt positieve effecten hebben, namelijk meer importinflatie en een betere exportpositie. Door de grote hoeveelheid exporteurs die de Japanse beurs rijk is, kan Japan ook profiteren van de daling.’ Japanse bedrijven hebben volgens hem een concurrentievoordeel door de zwakkere munt, ‘juist op een moment dat hun concurrenten veel last hebben van toeleveringsproblemen’.
‘Wereldwijd concurreren de Japanners in veel opzichten met de Duitsers. In het kader van mogelijke Westerse sancties doet China voortaan ook liever zaken met Japan dan met Duitsland. Voor Japan is dit hét moment om marktaandeel te winnen’, zegt Dieperink.
De wereld staat niet op omvallen
Volgens valutaspecialist Erna Erkens hoeven we echter niet te schrikken van de ontwikkelingen op de valutamarkt, waar dagelijks 6000 miljard dollar van eigenaar wisselt. Doemscenario’s over een “kantelpunt” in de wereldeconomie zijn wat haar betreft vergezocht.
‘Analisten die hiervan in paniek raken hebben een vrij korte horizon. Als we kijken naar het historische verloop van de dollar/yen koers zien we een koers van 357 in 1972. In 1998 stond hij op 144. In 2012 was hij 76, en nu schommelt het inderdaad weer rond de 130.’
Technische analisten kijken volgens haar enkel naar de volgende koersdoelen en gaan vaak voorbij aan de fundamentele analyse. ‘De Japanse centrale bank heeft, ondanks de negatieve rente, zelfs gezegd dat ze indien nodig nog verder willen versoepelen. Die houding is totaal contrair ten opzichte van andere centrale banken. Omdat de stijging uit de aandelenmarkt is zoeken mensen nu naar andere, korte termijn, trades. Daarvan zijn de genoemde carry trades een goed voorbeeld, maar de wereld staat niet op omvallen.’