Kunstmatige intelligentie biedt aanzienlijke efficiëntie bij het terugvorderen van bronbelasting, maar expertise blijft cruciaal. Beide elementen kunnen (en moeten) samenwerken.
AI verandert de manier waarop financiële instellingen informatie beheren en gegevens verwerken. In de complexe wereld van het terugvorderen van bronbelasting* is de aantrekkingskracht ervan duidelijk. Het terugvorderingsproces omvat gefragmenteerde documenten, meerdere rechtsgebieden en korte wettelijke termijnen. Voor fondsbeheerders met aanzienlijke grensoverschrijdende blootstelling kunnen deze factoren al snel leiden tot verborgen waardeverlies.
Waar AI nuttig blijkt
AI is goed geschikt om het volume en de variëteit aan gegevens aan te pakken die het terugvorderingsproces vertragen. Optical character recognition (OCR) maakt het mogelijk om duizenden cliënt- en bewaardocumenten in enkele seconden te verwerken, in formaten die eerder handmatig moesten worden ingevoerd. Natural language processing kan clausules in verdragen, certificaten of kennisgevingen van belastingautoriteiten lezen en interpreteren, en relevante punten markeren voor verdere beoordeling. Dit versnelt niet alleen de voorbereiding, maar vermindert ook de standaardfouten die samenhangen met handmatige verwerking.
AI ondersteunt ook beter toezicht. Geautomatiseerde systemen kunnen wereldwijde jurisprudentie, regelgevende wijzigingen en aanpassingen in verdragen scannen en ontwikkelingen signaleren die portefeuilles kunnen beïnvloeden. In de praktijk betekent dit dat terugvorderingsmogelijkheden eerder kunnen worden geïdentificeerd, waardoor het risico afneemt dat ze ongemerkt verlopen. Voor beleggers die actief zijn in meerdere rechtsgebieden kan deze proactieve intelligentie helpen om het terugvorderingsproces te transformeren van een reactieve taak tot een gestructureerd onderdeel van het portefeuillebeheer.
Waarom menselijke expertise nog steeds belangrijk is
De efficiëntiewinsten zijn reëel, maar de beperkingen zijn dat ook. Of een Luxemburgse SICAV bijvoorbeeld in aanmerking komt voor een verdragsvrijstelling, of hoe een uitgebreide reactie op een vraag van een belastingautoriteit moet worden geformuleerd, wordt niet het best bepaald op basis van large language models (LLM) en hun probabilistische uitkomsten; deterministische uitkomsten zijn doorslaggevend. Vragen komen bovendien vaak met zeer korte reactietermijnen en vereisen nauwkeurige, onderbouwde en controleerbare documentatie en argumentatie.
Binnen de sector kunnen claims die te snel via standaard automatiseringsmodules worden ingediend, worden afgewezen als de antwoorden niet aan de procedurele vereisten voldoen. Bij het terugvorderen van bronbelasting is het risico van afwijzing een van de grootste bedreigingen voor waardebehoud.
Een toegepast model
Een goed voorbeeld van hoe AI effectief kan worden geïntegreerd met domeinexpertise, is de ontwikkeling van een claimmaximalisatie-engine voor het terugvorderen van bronbelasting. Dit systeem beoordeelt duizenden potentiële terugvorderingsscenario’s voor elk dividendmoment en optimaliseert de uitkomsten via geavanceerde algoritmische analyse. De resultaten worden vervolgens door mensen beoordeeld. Wanneer AI effectief wordt gecombineerd met menselijke tussenkomst, kan het de verwerkingssnelheid verhogen en tegelijk een hoge mate van nauwkeurigheid en controle behouden.
De les voor fondsbeheerders
De echte vraag is niet of AI moet worden gebruikt, maar hoe. Welke taken worden geautomatiseerd, hoe fouten worden voorkomen en waar menselijke beoordeling in het proces plaatsvindt, zal bepalen of deze technologie echte verbeteringen oplevert of het risico slechts verschuift. In een markt waarin governance, audits en gedetailleerde rapportages zwaar wegen, is transparantie over het proces minstens zo belangrijk als snelheid.
Vanuit mijn perspectief heeft AI al veranderd wat mogelijk is bij het terugvorderen van bronbelasting. Toch geldt, net als bij beleggen zelf, dat technologie de beste resultaten oplevert wanneer ze goed geïnformeerd menselijk oordeel ondersteunt in plaats van vervangt.
Reuben John is managing director, DACH, UK & IE, bij WTax. Het bedrijf is lid van het expertpanel van Investment Officer.
*Deze bijdrage is oorspronkelijk geschreven voor Luxemburgse lezers, maar kan ook relevant zijn voor Nederlandse en Belgische partijen.