Telkens opnieuw wordt de komst van nieuwe technologie onderschat, terwijl juist de nieuwste technologie steeds sneller wordt geïmplementeerd. Dit maakt het aantrekkelijk om te investeren in nieuwe technologie, omdat het winstpotentieel en de winstgroei vaak worden onderschat.
Door deze onderschatting zijn technologie-aandelen vaak relatief goedkoop. Dat is waarschijnlijk ook de reden waarom veel tech-aandelen tot die kleine groep van aandelen behoren die verantwoordelijk zijn voor het overgrote deel van het rendement op de aandelenmarkt. Iedereen is om die reden voortdurend op zoek naar de volgende Microsoft, de volgende Apple of de volgende Google.
Afgelopen week was er sprake van een versnelling in de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie. De markt werd verrast door een Chinese start-up die kunstmatig intelligente modellen kan trainen tegen een fractie van de kosten van vergelijkbare Amerikaanse modellen. Dat deze technologie eraan zat te komen, was wellicht bekend bij techneuten, maar de verrassing zat vooral in de veel lagere kosten. Bovendien werd de bekendheid van DeepSeek geholpen doordat veel Chinese ambtenaren wel erg actief waren in de app-store en was de lancering, direct volgend op de melding van het Stargate-project perfect qua timing. Dat heeft het narratief geholpen dat de wedloop op het gebied van kunstmatige intelligentie is begonnen.
Per saldo is DeepSeek een openbaring die aantoonde – om de woorden van durfkapitalist Marc Andreessen te gebruiken – dat de wereld een nieuw Spoetnik-moment beleefde. Kunstmatige intelligentie ontwikkelt zich razendsnel en is goedkoper en toegankelijker geworden dan velen zich tot voor kort konden voorstellen. Dit zal waarschijnlijk leiden tot een investeringswedloop tussen de VS en China, waardoor de versnelling zich verder doorzet. Het zorgt ook voor meer concurrentie en dat zorgt voor lagere kosten. Goed nieuws voor de consument en de economie.
Het gevolg is dat we eerder dan verwacht de vruchten kunnen plukken van kunstmatige intelligentie. Het gebruik van kunstmatige intelligentie is nu nog steeds het sterkst in de informatiesector (uitgeverijen, gegevensverwerking, enzovoort), maar deze sectoren zijn goed voor minder dan 2 procent van de banen. Andere sectoren zullen productieve toepassingen van generatieve AI-technologie moeten vinden om daarmee een grote macro-economische impact te realiseren. Dankzij DeepSeek is het goed mogelijk dat meer bedrijven in staat zullen zijn om dergelijke toepassingen sneller te ontwikkelen en eerder in te zetten dan velen zich hadden voorgesteld.
Vooral interessant zijn bedrijven met veel personeel. Met name saaie en repetitieve taken lenen zich uitstekend om overgenomen te worden door kunstmatige intelligentie. Daarnaast zijn grote sectoren met structurele personeelstekorten, zoals de zorg en het onderwijs, eveneens interessant.
Productiviteit – in de vorm van productie per gewerkt uur – is het ultieme smeermiddel voor een economie. Het zorgt ervoor dat medewerkers beter worden betaald, terwijl tegelijkertijd de kosten per eenheid product dalen. En dat zonder inflatie. De ontwikkeling van de productiviteit is afhankelijk van nieuwe technologie, zoals dat het geval was in de jaren twintig van de vorige eeuw, na de Tweede Wereldoorlog en in de jaren negentig.
Een hoge productiviteitsgroei kan er bovendien voor zorgen dat de nominale groei van de economie structureel hoger uitkomt dan de nominale rente. Daardoor kunnen de schulden als percentage van het bbp dalen. Kortom, mits we lang genoeg kunnen profiteren van wat Einstein het achtste wereldwonder noemde, kan dit een oplossing bieden voor schuldenproblemen.
Een belangrijk moment voor elke nieuwe technologie is wanneer de massa er gebruik van gaat maken. Bij de introductie van de eerste pc in 1968 kostte deze, gecorrigeerd voor inflatie, circa 44.000 dollar. Pas in de jaren tachtig en negentig waren de kosten zover gedaald dat pc’s op grote schaal werden toegepast. Toen daarbovenop in de jaren negentig ook het internet zijn intrede deed, versnelde die ontwikkeling opnieuw. Geholpen door netwerkeffecten kreeg de pc steeds meer waarde, simpelweg omdat er meer gebruikers bijkwamen. De acceptatie van de iPhone verliep nog sneller, en bij de lancering van ChatGPT werden vrijwel meteen alle records gebroken.
Het gevolg van de komst van DeepSeek is dat veel meer bedrijven en mensen kunstmatige intelligentie gaan gebruiken. Een lagere prijs leidt immers al snel tot meer vraag. Ook lijken de zorgen te verdwijnen dat het gebruik van kunstmatige intelligentie extreem veel energie vereist.
De vraag is echter of de grote techbedrijven de belangrijkste winnaars zullen blijven. Zij hadden namelijk een monopoliepositie dankzij hun controle over enorme hoeveelheden data in de cloud, gecombineerd met diepe zakken om de duurste chips en nieuwe datacentra te financieren. Hoewel de vraag naar deze geavanceerde chips nog altijd groter is dan het aanbod, is de glans van deze monopolie- of oligopoliepositie verdwenen. Daarmee zal op termijn ook de premie in de waardering te verdwijnen.
Gelukkig blijft er nog genoeg over op het gebied van kunstmatige intelligentie. ChatGPT en DeepSeek hebben uitsluitend betrekking op generatieve kunstmatige intelligentie. Hoewel deze alternatieven voor het menselijk brein veel werk kunnen verzetten, zijn er nog talloze andere vormen van kunstmatige intelligentie. Eigenlijk waren we al bekend met toegepaste kunstmatige intelligentie (narrow AI), die wordt gebruikt voor spraakherkenning, beeldherkenning en aanbevelingssystemen van platforms zoals Netflix, Spotify en Amazon. Ook Google Maps maakt gebruik van dit type kunstmatige intelligentie.
Parallel aan generatieve kunstmatige intelligentie ontwikkelt zich machine learning, dat bijvoorbeeld wordt ingezet voor spamfilters, het ontdekken van patronen in grote hoeveelheden data en natuurlijk voor zelfrijdende auto’s en zelfnavigerende drones. In de toekomst zal de innovatie verder gaan met industriële robots die niet alleen de menselijke spierkracht, maar ook de menselijke denkkracht kunnen vervangen. Vrijwel alle apparaten zullen uitgroeien tot slimme apparaten, zoals medische diagnosesystemen en systemen voor financiële risicoanalyse.
De programmeertaal van de toekomst zal steeds meer bestaan uit gewone menselijke taal. Binnenkort zal kunstmatige intelligentie niet alleen het weer voorspellen, maar ook de vraag naar producten inschatten of bepalen wanneer onderhoud nodig is. Voor kunstmatige intelligentie is complexiteit eerder een voordeel dan een nadeel. Veel complexe optimalisatieproblemen vereisen enorme rekenkracht, en dankzij de impuls als gevolg van DeepSeek komt dit allemaal sneller binnen handbereik. Daarmee kunnen we ook sneller op zoek naar de volgende Microsoft, Google of Apple.
Han Dieperink is chief investment officer bij Auréus Vermogensbeheer. Hij was eerder in zijn loopbaan chief investment officer van Rabobank en Schretlen & Co.