We hebben er lang op moeten wachten, maar vorige week was het zover. Een echte correctie op de aandelenmarkt. Nu zijn er verschillende soorten correcties. Dit was waarschijnlijk een bull-marktcorrectie. Dat is wat anders dan een bear-marktcorrectie die dieper is en ook veel langer duurt.
Een bull-marktcorrectie is typisch een correctie van een procent of tien. Vanaf de top op 16 juli tot aan de bodem afgelopen maandag ging er inderdaad zo’n tien procent vanaf. Zo’n correctie is het gevolg van het feit dat het sentiment te ver vooruitgelopen is op de fundamenten. Fundamenteel is er niets gewijzigd, alleen liep de beurs te ver vooruit op de muziek. De correctie heeft als doel om even stoom af te blazen. Het is een pauze die ververst.
Correcties zijn normaal in de aandelenmarkt. Het is de prijs die iedere belegger moet betalen voor het uiteindelijke superieure rendement op aandelen. Een correctie van een procent of tien komt elk jaar wel voorbij. Het was dit keer eerder uitzonderlijk dat, vanaf de start van de eindejaarsrally eind oktober vorig jaar, er geen noemenswaardige correctie is geweest. Dat is vooral een gevolg van het feit dat de fundamenten dit jaar sterker zijn verbeterd dan de koersen stegen.
Al dat goede nieuws wordt echter geëxtrapoleerd naar de toekomst en dan kan de geringste tegenvaller al aanleiding zijn voor zo’n correctie. Het voordeel van een correctie is dat de verwachtingen worden getemperd en dat vergroot het opwaarts potentieel.
Renteverhoging in Japan
Een correctie heeft ook als doel om speculanten schrik aan te jagen. Dat is dit keer bijzonder goed gelukt. Dat kwam met name door de Japanse centrale bank. Die verhoogde de rente van 0,1 naar 0,25 procent. Die verhoging was niet ingegeven door een krachtige Japanse economie of de ontsporende Japanse inflatie. Het doel was vooral om de Japanse yen te steunen.
Daar waar het Japanse ministerie van financiën met haar eerdere steunaankopen niet slaagde, zorgde de Bank of Japan voor een snelle stijging van de yen. Dat betekent dat het niet langer aantrekkelijk is om goedkoop geld te lenen in yen. Dat betekent het einde van de veel besproken carry trades. Dat hielp mee om de VIX-index te laten stijgen tot boven de 60 punten, waardoor ook andere speculatieve posities moesten worden teruggebracht. Er is immers niets zo voorspelbaar als riskmanagement op basis van value-at-risk. Zo’n correctie maakt schoon schip.
Opstekers
Centrale banken houden niet van correcties. Nu zijn centrale banken er niet om aandeelhouders te plezieren, maar sinds de Grote Financiële Crisis weten centrale banken dat correcties een negatieve invloed kunnen hebben op de financiële stabiliteit. Met zoveel schulden kan dat dan weer de economie onder druk zetten. Waar er voor deze correctie nog werd getwijfeld of en wanneer de eerste renteverlaging van de Fed zou plaatsvinden, ligt een verwachting van drie renteverhogingen dit jaar inmiddels aan de onderkant van de marktverwachtingen. Meer zekerheid over de aanstaande renteverlagingen is dus het gevolg. Nog een opsteker voor de beurs.
Een correctie dwingt bedrijven ook om nog verder te gaan in hun toelichting over de toekomstige verwachtingen. Wie niet duidelijk kan aangeven hoe de resultaten zich in de toekomst ontwikkelen, is de sigaar. Dit keer werd er vooral getwijfeld of al die hoge investeringen in kunstmatige intelligentie in de toekomst wel voldoende rendement zouden opleveren.
Waarschijnlijk is het onvermijdelijk dat er bedrijven zijn die de verwachtingen niet kunnen waarmaken, maar tegelijkertijd bleek uit de kwartaalrapportages ook dat geen enkel bedrijf het zich kan veroorloven om niet bezig te zijn met kunstmatige intelligentie. Bij de techbedrijven kwamen de positieve verrassingen voor wat betreft groei voornamelijk uit de hoek van kunstmatige intelligentie. Verder was dit het eerste kwartaal in lange tijd dat er ook buiten de IT-sector winstgroei werd gerealiseerd, goed voor een verdere verbreding van de markt.
Nog geen zeepbel
Correcties tijdens een bull-markt zijn normaal, maar dit is geen normale bull-markt. De huidige markt is het best te vergelijken met die van de jaren negentig. Toen gaf onder meer de komst van het internet een impuls aan de productiviteit. Dat was ook het geval in de ‘roaring twenties’ die de vruchten van de tweede industriële revolutie werden geplukt. Kenmerkend voor deze twee periodes zijn de bovengemiddelde rendementen op de aandelenmarkt. Dat is ook niet zo vreemd, want meer productiviteit betekent een hogere economische groei en een sterkere winstontwikkeling.
Tegelijkertijd zorgt die hoge productiviteit ervoor dat de inflatie laag kan blijven. Dat hielp de vorige zachte landing in 1995. Ook toen bleef daarna de rente langer hoog, maar door de twee correcties als gevolg van de Aziëcisis en de LTCM-crisis kwam er meer liquiditeit en uiteindelijk is liquiditeit de brandstof voor de beurs. Diezelfde liquiditeit zal vanaf volgende maand verbeteren door de start van de renteverlagingen in de Verenigde Staten.
Het bijzondere doet zich nu dus voor dat de correctie voor meer duidelijkheid heeft gezorgd over fundamentele ontwikkelingen ten aanzien van de liquiditeit en de economische groei. Ook is de eerdere euforie getemperd. Bovendien worden aandelen door een correctie goedkoper, al valt dat door het snelle herstel nog wel mee.
Maar waardering heeft weinig invloed op koersen op korte termijn, maar des te meer op langere termijn. Bovendien zijn zelfs de waardering van de Magnificent Seven nog niet op zeepbelniveau aangekomen. Dat is het niveau waar waarderingen niet meer zijn te rationaliseren. Gerelateerd aan de verwachtingen ten aanzien van de toekomstige groei in de komende jaren ligt de peg-ratio zelfs 40 procent beneden het marktgemiddelde. Alle seinen voor het verder opblazen van de zeepbel (paradigmaverschuiving, belofte in de verre toekomst, verbreding van het beleggingsthema en meer liquiditeit) staan nu op groen.
Han Dieperink is chief investment officer bij Auréus Vermogensbeheer. Hij was eerder in zijn loopbaan chief investment officer van Rabobank en Schretlen & Co.