In de Verenigde Staten zijn de Democraten en de Republikeinen het op weinig onderdelen met elkaar eens, alleen over de harde aanpak van China. Als Trump wordt herkozen, zal dat juist in de buitenlandse politiek leiden tot grotere veranderingen. Niet alleen ten aanzien van China, maar ook ten aanzien van de oorlogen in het Midden-Oosten en Oekraïne.
De Amerikaanse president mag wat betreft het buitenlandbeleid redelijk autonoom opereren. Om een oorlog te beginnen heeft de president het Congres nodig, maar om een oorlog te beëindigen niet. Ook handelssancties kunnen door de president tamelijk eenzijdig worden ingeroepen. Het kan zorgen voor een aanmerkelijke verlaging van geopolitieke risico’s in de tweede termijn van Trump, uiteraard als die er komt.
China
Voorafgaand aan het eerste presidentschap van Trump was er geen handelsoorlog met China. Het is Trump die begon met de harde aanpak van China. Daarvoor zaten de Democraten nog op de lijn dat de Chinese toetreding tot de Wereldhandelsorganisatie uiteindelijk ook de democratie in China zou bevorderen. Er was nog wel sprake van de traditionele politiek van containment ten aanzien van China, maar een harde confrontatie met dat land bleef uit.
Onder Trump werd China geconfronteerd met hoge importtarieven, waarbij het Trump uiteindelijk te doen was om een aantrekkelijke “deal” voor de VS in de wacht te slepen. America first. Met het aantreden van Biden draaiden de Democraten de maatregelen van Trump niet terug. Integendeel, ze scherpten de maatregelen juist aan.
Toch doen Chinezen liever zaken met de Republikeinen dan met de Democraten. Democraten leggen meer de nadruk op ethische, voor China belangrijke zaken zoals Tibet, de Oeigoeren, Hongkong en Taiwan, terwijl Trump daar veel minder een boodschap aan heeft. Zolang er maar sprake is van een goede deal voor de Verenigde Staten. Naast Trumps aankondiging van nieuwe importtarieven voor China van maar liefst 60 procent, moet ook zijn uitspraak worden gezet dat Chinese auto’s in de VS mogen worden verkocht, zo lang ze ook in de VS zijn geproduceerd.
Midden-Oosten
Onder Trump zal de kans op een Amerikaanse interventie in het Midden-Oosten afnemen. Sinds de Amerikanen weer zelfvoorzienend zijn geworden op het gebied van energie, is het belang van het Midden-Oosten voor de Amerikanen afgenomen.
Onder Trump hebben de Amerikanen zich grotendeels teruggetrokken uit militaire conflicten in het Midden-Oosten. Tegelijkertijd is Trump de ideale onderhandelaar, enerzijds een hardliner en daarnaast zeer onvoorspelbaar. Zo’n persoon kan voor chaos zorgen in de complexiteit van het Midden-Oosten, maar kan ook net als Reagan een doorbraak forceren.
Trump stond aan de wieg van de Abraham-akkoorden, wat onder andere neerkwam op een getekende vrede tussen Arabische landen, waaronder Saoedi-Arabië en Israël. Daardoor kwamen de sjiieten (Iran) steeds meer buitenspel te staan, uitmondend in de terroristische aanslagen van 7 oktober. Voor vrede in het Midden-Oosten is dan wel een nieuw regime vereist in Iran, omdat die via de terroristen van Hezbollah, Hamas en de Houthis belang hebben bij instabiliteit.
Oekraïne
Trump stelt dat hij de oorlog in Oekraïne binnen 24 uur zal beëindigen. De oorlog in Oekraïne wordt grotendeels gefinancierd door de Amerikanen en Trump kan daardoor Volodymyr Zelensky dwingen om te gaan onderhandelen met de Russen over een wapenstilstand, wat automatisch een de-escalatie van de vijandelijkheden zou betekenen, mogelijk uitmondend in een blijvende vrede.
Een vrede in Oekraïne zal ook uitstralen richting het Midden-Oosten en Azië, gezien de betrokkenheid van Iran en China. Het zal de kans op door Iran gesteunde terroristische aanslagen doen afnemen. Ook China zal voorzichtiger worden en meer nadruk leggen op onderhandelen dan op een confrontatie. Daarmee stabiliseert ook de relatie tussen de VS en China.
Zowel China als de Amerikanen onder Trump zijn veel meer praktisch ingesteld. Onder Harris zullen waarschijnlijk de politieke conflicten worden uitvergroot, waarbij Harris als nieuwe president ook nog getest zal worden door de Noord-Koreanen.
Geopolitieke risicopremie
Het neutraliseren van de conflicten in Oekraïne en het Midden-Oosten in combinatie met een meer pragmatische aanpak in China zal zorgen voor een detente in de gestegen geopolitieke spanningen. Daardoor kan op financiële markten opnieuw een vredesdividend worden geïncasseerd, vergelijkbaar met een dividend in de periode tussen de val van de muur en de aanslagen van 11 september 2001.
Zo’n vredesdividend komt tot uiting in de vorm van lagere risicopremies en hogere waarderingen. Het zal ook zorgen voor minder volatiliteit op de oliemarkt en meer stabiliteit. Ook bedrijven die veel zakendoen met China zullen van zo’n ontwikkeling profiteren.
In 2009 ontving Obama de Nobelprijs voor de Vrede vanwege zijn uitzonderlijke inspanningen ter versterking van de internationale diplomatie en de samenwerking tussen de volkeren. Er was toen verbazing en veel kritiek op de keuze van het Nobelprijs-comité, omdat Obama als president nog weinig bereikt zou hebben. De oud-directeur van het Noorse Nobelinstituut verklaarde in 2015 dat het hem speet dat de Vredesprijs in 2009 naar Obama was gegaan.
Als Trump erin slaagt om zowel in Oekraïne, het Midden-Oosten en Azië vrede te stichten, dan lijkt een Nobelprijs ook voor deze Amerikaanse president in het verschiet te liggen, al was het maar om te voorkomen dat de huidige directeur van het Nobelprijs-comité later ook het boetekleed zou moeten aantrekken.
Han Dieperink is chief investment officer bij Auréus Vermogensbeheer. Hij was eerder in zijn loopbaan chief investment officer van Rabobank en Schretlen & Co.