Het zijn zorgelijke tijden. Geopolitiek lijkt een nieuwe wereldoorlog aanstaande. De problemen in Europa zijn zo groot dat de waardering van Europese aandelen is gehalveerd ten opzichte van de Amerikaanse markten.
Over een maand treedt in de Verenigde Staten een nieuwe president aan die op zijn best voor onvoorspelbare chaos zal zorgen. De kansen om de doelstellingen van het akkoord van Parijs te halen, nemen in snel tempo af. Elk moment kan de inflatie weer oplopen, terwijl we al drie jaar wachten op een recessie. De beurs is zo smal dat minder dan tien aandelen goed zijn voor een groot deel van het rendement. Toch is er ruimte voor meer optimisme, waardoor ook 2025 een goed beursjaar kan worden.
In de afgelopen jaren hebben overheden een steeds grotere rol gekregen in de economie. Eerst om de gevolgen van de Grote Financiële Crisis te bestrijden, daarna om de coronapandemie aan te pakken. Sindsdien mogen burgers en bedrijven bij elk financieel ongemak rekenen op de onvoorwaardelijke steun van de overheid.
Wanneer de vraag even tegenzit, is de overheid er om die te compenseren. Die omgeving heeft het mogelijk gemaakt dat er sprake was van een zachte economische landing. De inflatie is genormaliseerd, zonder dat er sprake was van een recessie. Een unicum en iets dat door financiële markten sterk wordt gewaardeerd. Tegelijkertijd is de vrije markt wel in het gedrang gekomen.
Vrijhandel
Net op het juiste moment wordt dit Keynesiaanse beleid ingeruild door de economie van het aanbod, beter bekend als de supply-side-economics van de jaren tachtig. Nu zijn lagere belastingen en deregulering al langere tijd onderdelen van het beleid van Trump. Maar zaken als beheersing van de overheidsuitgaven, een solide monetair beleid en vrijhandel lijken bij hem minder voor de hand te liggen.
De eerste twee krijgt hij door de nominatie van Scott Bessent, de beoogd minister van Financiën. Bessent voert campagne voor een 3-3-3-beleid: 3 procent economische groei, een begrotingstekort van maximaal 3 procent en extra 3 miljoen vaten olie (of equivalent) productie per dag. Trump wil de inflatie laag houden, want zijn voorganger verloor de verkiezingen vanwege de hoge inflatie.
De vrijhandel is het ultieme doel van Trumps handelsbeleid. De importtarieven dienen uitsluitend om specifieke landen tot een deal te dwingen. In de ogen van Trump staan de Verenigde Staten symbool voor vrijhandel, maar zijn het juist de Europese Unie en China die allerlei barrières opwerpen. China mag te lang steunen op de relatief gunstige voorwaarden uit de tijd van de toetreding tot de Wereldhandelsorganisatie in 2001 en Europa is zo’n complex handelsbolwerk dat Brexit tot op de dag van vandaag nog gevoeld wordt in het Verenigd Koninkrijk. Vrijhandel is goed voor de Verenigde Staten.
Binnen 24 uur
Sinds Trump de verkiezingen heeft gewonnen wordt er door meerdere partijen die betrokken zijn bij de oorlog in Oekraïne gesproken over vredesbesprekingen. Trump heeft zijn kiezers beloofd dat hij binnen 24 uur een vredesakkoord zal sluiten. Politici scoren slecht bij Amerikaanse moeders als die hun kinderen verliezen in een oorlog die de Amerikanen voeren in de rol van politieagent van de wereld. Bovendien waren de neoconservatieve oorlogen in Irak en Afghanistan bepaald geen succes. Trump wil deze oorlog stoppen, een conclusie die Kissinger al trok bij de start van de oorlog.
Het conflict in Oekraïne is steeds internationaler geworden, met soldaten uit Noord-Korea en drones uit Iran. Dat betekent dat Trump ook de mogelijkheid moet pakken om conflicten in het Midden-Oosten en Azië te beëindigen. In het Midden-Oosten heeft Trump gekozen voor de harde lijn met onvoorwaardelijke steun voor Israël. De grote stoorzender daar is het terroristische regime in Iran dat terroristen als Hamas, Hezbollah en de Houthi-rebellen blijft financieren. Maar na de Israëlische geslaagde aanpak van Hezbollah en mede daardoor de implosie van het Syrische regime, staat Iran opeens een stuk zwakker. Het heeft in eigen land zelfs onvoldoende aardgas om de energiecentrales te laten draaien. Gelet op de grote onvrede onder de Iraanse bevolking komt het moment van een geslaagde opstand ook daar steeds dichterbij. Dit opent de mogelijkheden voor een vervolg van de Abraham Akkoorden en een oplossing voor de Palestijnse kwestie.
Deze combinatie van vrede in het Midden-Oosten en vrede in Oekraïne zet ook druk om in Azië meer overeenstemming te bereiken. Dat lijkt relatief eenvoudig dankzij het economische pragmatisme van China. Potentieel kan Trump dan in drie geopolitieke hotspots zorgen voor vrede. Zo’n gemeenschappelijk resultaat vormt dan ook een goede basis voor een beter klimaatakkoord.
Drie goede beursjaren
Het potentieel van kunstmatige intelligentie wordt nog altijd onderschat. De impact is groter dan die van de iPhone, het internet of de komst van de pc en bovendien verloopt de implementatie opnieuw sneller dan gedacht. Het is goed om de huidige tijd te vergelijken met de productiviteitshausse in de “roaring twenties” of de “dotcom nineties”. De zorgen van dit moment, over de waardering van de aandelenmarkt, doen denken aan de irrational exuberance speech van Greenspan in december 1996, na twee goede beursjaren. Nu is er eerder sprake van rational exuberance en kunnen er opnieuw drie goede beursjaren volgen.
De impact van kunstmatige intelligentie op de productiviteitsgroei is enorm. Het zorgt ook voor een versnelling in aanpalende gebieden, zoals het gebruik van kernenergie en kwantumcomputers. Een deel van de oplossing voor de klimaatproblematiek ligt in dit soort innovaties. De hogere economische groei die hiervan het gevolg is, zorgt op termijn voor de oplossing van het schuldenprobleem terwijl tegelijkertijd de inflatie onder controle wordt gehouden.
Alleen profiteert Europa op dit moment onvoldoende van de ontwikkelingen op het gebied van kunstmatige intelligentie en lijken deregulering en lagere belastingen hier nog ver weg. Toch is dit wel waar het plan van Draghi ook voor pleit. Mogelijk dat Europa het einde van de oorlog op het eigen continent ook kan gebruiken voor een goede nieuwe start. Bij elkaar moet dit toch voldoende zijn voor een stevige verbreding van de aandelenmarkt in 2025, alleen maar door de keerzijde van risico eens als kans te zien.
Han Dieperink is chief investment officer bij Auréus Vermogensbeheer. Hij was eerder in zijn loopbaan chief investment officer van Rabobank en Schretlen & Co.