Voormalig ECB-president en premier van Italië, Mario Draghi, heeft een rapport geschreven met daarin de overduidelijke en tegelijkertijd volledig overbodige conclusie dat Europa de boot volledig heeft gemist op het gebied van innovatie en concurrentievermogen. “Duh!”
Gelukkig heeft meneer Draghi daar een serie perfecte oplossingen voor gevonden, met een tsunami aan Eurobonds. Ik zou zeggen, pak de popcorn maar alvast, dit gaat “leuk” worden.
Nietig!
De hoofdconclusie die Draghi trekt in zijn 66 pagina’s tellende rapport, geschreven in opdracht van juffrouw Van der Leyen, doet letterlijk pijn aan je ogen: ‘Never in the past has the scale of our countries appeared so small and inadequate relative to the size of the challenges.’
Europa is nietig geworden; we tellen simpelweg niet meer mee in het globale spel van handel en macht. ‘This is an existential challenge’, aldus Draghi. En het ergste is dat “we” dit voor een groot deel aan onszelf te danken hebben. We hebben onze prioriteiten totaal verkeerd gesteld, uiteraard ten koste van de belastingbetalende burger, met dit resultaat als gevolg.
Dat ik daar zelf niet op kwam
Bij de sombere conclusies houden mijn raakvlakken met het Draghi-rapport op. Immers, naast dat veel van zijn oplossingen open deuren zijn, zijn ze vooral ook inconsequent. En dat betekent dat de kans dat Europa zijn plek op het wereldtoneel gaat heroveren, helaas bijzonder klein is.
De eerste “oplossing” van Draghi is dat Europa gezamenlijk moet proberen de innovatiekloof met de Verenigde Staten en China te dichten. Met wat? Waar de VS en China constant steggelen over intellectueel eigendom, patenten en technologie in het algemeen, lukt het ons amper om onze enige techreus, ASML, binnenboord te houden. Bij ASML zijn meer mensen bezig om te zorgen dat aan de miljoenen regeltjes wordt voldaan, dan met het ontwikkelen van superieure technologieën.
Voor wie het boek van Elon Musk heeft gelezen: stel elke vorm van beperkende regelgeving op het product ter discussie, totdat het tegendeel bewezen is. Dat is innovatie. Probeer dat maar eens hier.
Maar het wordt nog veel erger. Draghi’s tweede geweldige idee is ‘a joint plan for decarbonisation and competitiveness’. Het lijkt me evident dat het duurzaamheidsaspect er hoe dan ook weer ingefietst moest worden. Maar de harde data bewijzen dat te veel focus op klimaat, of elk ander facet, juist innovatie en concurrentievermogen onder druk zet.
Heeft meneer Draghi de marktaandelen van elektrische auto’s, een transportvorm die toch in elk plan van decarbonisatie voorkomt, van China en Duitsland gezien? BMW, Mercedes en Volkswagen worden zelfs op hun eigen continent weggevaagd. Is dat echt alleen maar omdat die Duitsers te veel op hun lauweren rusten? Ik dacht het niet. In Europa is er nul balans in het beleid, waardoor Europese bedrijven niet één, maar tien-nul achter staan.
Draghi’s laatste “obvious” aanbeveling snijdt wel hout: het reduceren van afhankelijkheid van met name grondstoffen en energie. Maar ja, het waren toch echt diezelfde Duitsers die besloten al hun kerncentrales te sluiten om niet veel later schijnheilig achter aan de rij te staan bij dat ietwat enge WEF-clubje dat juist beloofde meer met kernenergie te doen.
Wist jij dat in Frankrijk de hoeveelheid uitgestoten CO2 per hoofd van de bevolking meer dan 40 procent lager ligt dan in Duitsland? Hoe zou dat toch komen? Wat beleidsmakers ook hier weer totaal vergeten, is dat het pad naar een bepaald doel zorgvuldig moet worden gekozen. En soms betekent dat, dat je een omweg moet nemen.
Eureka
Maar het mooiste blijft natuurlijk Draghi’s antwoord op hoe we dit allemaal gaan betalen. Per jaar hebben we zo’n 800 miljard euro nodig, oftewel een kleine 5 procent van het Europese bbp, om die enorme inhaalslag te maken.
Draghi komt snel tot de conclusie dat je, na alle verplichtingen die vanuit Brussel zijn opgelegd met zeer matig succes – denk nog even aan de energierekeningen van de afgelopen jaren – Europese burgers hier niet ook weer voor kunt laten opdraaien. Gelukkig is er een prachtig instrument om de kosten te delen: Eurobonds.
Draghi’s voorstel is - ongelooflijk maar waar, na zijn periode als ECB-baas waarin Italië en de Eurozone bijna kopje onder gingen - om gemeenschappelijke obligaties uit te geven. Of Nederland met een schuldenratio van 43,9 procent even wil samen delen met een land met een ratio van 140 procent. Overigens hebben de Duitsers al vrij duidelijk laten weten dat dit geen goed idee is.
Dus…
Nu heb ik geleerd dat je niet alleen maar mag klagen, en dat is toch wat deze column een beetje doet. Ik zou graag beleid willen zien dat meer in balans is. Waar innovatie en concurrentievermogen niet per definitie worden overschaduwd door arbitraire en onrealistische klimaatdoelstellingen en andere regelgeving.
En daarnaast een beetje meer werken in plaats van minder. Hoe gaat dat gezegde van topsporters ook alweer? Aan de top blijven is veel moeilijker dan er komen. Zou dat in Europa anders zijn?
Bron: document Europese Commissie
Jeroen Blokland analyseert in zijn nieuwsbrief The Market Routine in het oog springende, actuele grafieken over de financiële markten en macro-economie. Daarnaast is hij beheerder van het Blokland Smart Multi-Asset Fund.