De Duitse verkiezingen hebben een overwinning opgeleverd voor de CDU/CSU. Dat was niet geheel onverwacht. Dat kan niet worden gezegd van de historische nederlaag van de SPD, die de slechtste uitslag sinds 1887 neerzette.
Dat leest u goed: de meest dramatische kiesuitkomst in bijna 140 jaar. En toch krijgen we ook na deze verkiezingen weer veel van hetzelfde. Hou vooral geen rekening met een Duitse wederopstanding.
Geluk
Door een arbitraire regel waarbij partijen met minder dan 5 procent buiten de ‘Bondsdag-boot’ vallen, hebben CDU/CSU en SPD met wat geluk samen weer een meerderheid, en dat willen ze maar wat graag samen vieren.
Het roept nogal wat gemengde gevoelens op. Is het niet wat vreemd dat de twee partijen die aan het roer stonden tijdens de Duitse teloorgang weer gezellig samen verder gaan? Ik moet hier een beetje oppassen, want voor je het weet word je als rechtsradicaal weggezet. Overigens vind ik het apart dat het in de tegenwoordige politiek vrij gebruikelijk is om een grote partij volledig te ‘cancellen’. Ik kan je verzekeren dat dit een ‘aveRECHTS’ effect heeft. Het probleem is niet (alleen) de AfD, maar het gebrek aan een sterk, alternatief politiek midden waar iets te kiezen valt. De zoveelste Große Koalition is het levende bewijs hiervan.
Magie
Waar het mij vooral om gaat, is dat de kans dat deze coalitie wél het economische tij gaat keren, klein lijkt. In de afgelopen jaren is de Duitse economie ver achtergebleven, als gevolg van onder meer de enorme bureaucratie, slecht energiebeleid en te veel klimaatbeleid. Dat is heel veel beleid en roept dus terecht de vraag op of dezelfde makers van dit beleid nu ineens iets heel anders gaan verzinnen.
Aankomend bondskanselier Merz heeft het vooral over hogere defensie-uitgaven en minder afhankelijk worden van de Verenigde Staten. Maar hoe hij denkt Duitsland weer concurrerender te maken, blijft onduidelijk – en dáár schort het toch vooral aan. Een snelle blik op hoe Duitse autofabrikanten zijn weggevaagd door Chinese EV-producenten is daarvan een pijnlijk voorbeeld.
Schuldenrem
Bovendien heeft het eerste hete hangijzer zich al aangediend, mede veroorzaakt door een verdere polarisatie binnen de Duitse economie. Gaat Duitsland die sadomasochistische schuldenrem, die verankerd ligt in de grondwet, nu wel of niet ongedaan maken?
Duitse politici hebben keer op keer bewezen weinig te begrijpen van het internationale economische speelveld. De tijd van begrotingsdiscipline is al lang voorbij. Wie geen extra schulden aangaat, groeit niet. En wie niet groeit, raakt achterop. Zo simpel is het!
Maar zelfs als je wél nog oog hebt voor schuld, dan nog roept een schuldenratio ver onder de 60 procent – ooit de heilige graal in het Verdrag van Maastricht – vragen op. Als je daar bij optelt dat Duitsland onderdeel is van een economisch gedrocht genaamd de eurozone, waarbij al het beleid moet worden afgestemd op de zwakste schakel, dan is het Duitse economische beleid niet te billijken.
Daadkracht
Ik was lang van mening (en ben dat stiekem nog steeds een beetje) dat het Europese economische en politieke systeem, waarbij alles geleidelijk gaat zonder enorme recessies of politieke U-turns, best goed is. Maar in Europa heeft dat model zich ontwikkeld tot een monster van besluiteloosheid, bureaucratie, inefficiëntie, en het ergst: ideologie.
Europa heeft een schrijnend tekort aan daadkracht, veelal door de massale hoeveelheid regeltjes. In Europa moet alles zogenaamd democratisch ‘gestuurd’ worden, wat in de praktijk betekent dat er niets gebeurt. Misschien ben ik hier wat fel, na al meer dan een jaar vechten tegen de kansloze, alle innovatie-beperkende regulering met betrekking tot mijn beleggingsfonds, maar ik zit er denk ik niet veel naast.
Dus als ik dan zie dat na een redelijke politieke aardverschuiving de twee partijen die op zijn minst gedeeltelijk verantwoordelijk zijn voor de Duitse economische malaise en groeiende maatschappelijke onvrede niet weten hoe snel ze weer bij elkaar in bed moeten kruipen, dan heb ik nou niet meteen het idee dat er heel veel gaat veranderen.
Maar misschien heb ik het mis.
Jeroen Blokland analyseert in zijn nieuwsbrief The Market Routine in het oog springende, actuele grafieken over de financiële markten en macro-economie. Daarnaast is hij beheerder van het Blokland Smart Multi-Asset Fund, een fonds dat belegt in aandelen, goud en bitcoin.