Hij is er doorheen. Met de doorslaggevende stem van nota bene vicepremier J.D. Vance heeft de ‘One Big Beautiful Bill’ het in de Amerikaanse senaat gehaald. Het zoveelste bewijs dat obligatiebeleggers maar niet willen zien: hun beleggingscategorie is passé.
De huidige Amerikaanse overheid gaat de belastingen verlagen of laag houden, flink meer uitgeven aan defensie en tegelijkertijd bezuinigen op zorg en voedselbonnen. Dat klinkt super sociaal. Het Congressional Budget Office (CBO) had alvast doorgerekend wat de gevolgen van die prachtige ‘bill’ zijn voor de Amerikaanse begroting. Hou je vast. Die loopt de komende vijf en tien jaar met respectievelijk 2.000 miljard dollar en 3.300 miljard dollar extra op. Extra dus, boven op het begrotingstekort dat de komende decennia nooit meer onder de 6 procent van het bbp komt.
Dat extra tekort van 3.300 miljard komt boven op een staatsschuld die nu 36.000 miljard bedraagt. Dat is meer dan het jaarlijkse bbp van Frankrijk. Het gaat dus om serieuze bedragen hier, ook ten opzichte van het bbp.
Topje van de ijsberg
De begrotingsimpact van de ‘bill’ staat op de startpagina van de CBO-website. En daar viel mijn oog op een andere kop: CBO’s 2025 Long-Term Projections for Social Security. Uitgaven aan sociale voorzieningen zijn, net zoals in elk vergrijzend land, vaak de grootste verplichte uitgavenpost van de overheid.
In deze datafile staan de CBO-schattingen van de sociale-voorzieningengerelateerde belastinginkomsten en uitgaven. Bijvoorbeeld in 1985 waren de belastinginkomsten gekoppeld aan sociale voorzieningen 11,7 procent van alle loongerelateerde belastinginkomsten. De uitgaven kwamen dat jaar uit op 11,1 procent van totale belastingopbrengsten. Een overschot van 0,6 procent dus. Vorig jaar lagen dezelfde inkomsten en uitgaven op 13,0 procent en 14,7 procent. Zowel de belastinginkomsten als -uitgaven die samenhangen met sociale voorzieningen zijn opgelopen. De uitgaven liepen echter veel harder op dan de inkomsten, waardoor nu een negatief verschil is ontstaan van 1,7 procent van alle belastinginkomsten. Maar dan begint de ellende pas.
In de toekomst blijven zowel de percentages oplopen alsook het belastingtekort. In 2030 is het verschil volgens het CBO 2,7 procent, in 2040 3,4 procent, in 2050 4,1 procent enzovoort. Omdat het hier gaat om het gat gemeten ten opzichte van de totale loongerelateerde belastinginkomsten, zijn de cijfers iets minder intuïtief dan ten opzichte van het bbp. Desondanks laat de trend zich eenvoudig raden. Het begrotingstekort gaat hard oplopen alleen al door sociale voorzieningen.
Vangnet met gaten
Fed-voorzitter Powell is geen politicus maar zou er zo voor door kunnen gaan. Zijn woordkeuze dat niet de Amerikaanse schulden onhoudbaar zijn maar het fiscale pad van de Amerikaanse overheid is magnifiek. Zonder iedereen de stuipen op het lijf te jagen, laat hij feilloos doorschemeren wat er aan de hand is.
Toch gaan die wijze woorden hem niet redden. Het voorbeeld van de sociale voorzieningen kan worden doorgetrokken naar zorgkosten en defensiekosten. Allemaal overheidsuitgaven die met geen mogelijkheid zijn te beperken zonder dat je het sociale vangnet extreem versobert. Waarom denk je dat Trump morrelt aan de gezondheidszorg? Hij begrijpt dondersgoed dat hier enorme concessies moeten worden gedaan om de boel beheersbaar te houden. Zijn voormalige gabber, Elon, zag dit al veel sneller en gaf de pijp gauw aan Maarten. En omdat hij commentaar had op die fantastische ‘bill’ moet hij nu voor straf vrezen voor zijn Teslasubsidies.
Niet failliet
De meeste obligatiebeleggers zijn in complete ontkenning. En de meeste schuldpessimisten nemen nu vaak de verkeerde afslag. De Amerikaanse overheid gaat niet failliet. Ten minste niet aan de schuld. Tegelijkertijd zal de Amerikaanse schuld nooit meer uitkomen op 80 procent of beter nog 60 procent van het bbp, de heilige graal volgens het verdrag van Maastricht. Trump kan niet doorgaan met snijden in sociale voorzieningen en zorg. Dan hebben we in 2029 Alexandria Ocasio-Cortez als eerste vrouwelijke president.
Wat kan dan wel? De schuld betaalbaar houden middels hele lage rentes en kleiner laten worden door inflatie. Het is de makkelijkste weg en bovendien die van de minste weerstand. Rentes laag houden en inflatie creëren is zo gepiept. Je hebt er alleen wel Powell voor nodig. Of beter nog zijn opvolger, die Trump zo graag wil.
Vrijwel elke dag vind je bewijs dat schuldenratio’s maar één kant op kunnen: omhoog. Nu zijn het de cijfers van het CBO, dan zijn het rijke stinkerds die massaal het Verenigd Koninkrijk of Nederland verlaten door belastingverhogingen, en ga zo maar door. En toch doet geen enkele traditionele vermogensbeheerder of pensioenfonds hier iets mee. Al schat je de kans maar op 50 procent dat de rente in de eurozone gemiddeld onder de 2 procent blijft en de inflatie op 3 procent uitkomt, is een afbouw van het exorbitante gewicht in obligaties een must. Misschien helpt het als we rendementen dan ook een keer na aftrek van inflatie kunnen laten zien, zodat we niet meer om de hete brij heen hoeven draaien.
Jeroen Blokland analyseert in het oog springende, actuele grafieken over de financiële markten en macro-economie. Daarnaast is hij beheerder van het Blokland Smart Multi-Asset Fund, een fonds dat belegt in aandelen, goud en bitcoin.