De AI-wereld en alles wat daarbij hoort is in rep en roer. Een onbekend Chinees bedrijf heeft een AI-chatrobot gebouwd die net zo goed presteert als die van marktleider OpenAI, maar dan vele malen goedkoper. En dat terwijl Amerikaanse techbedrijven net miljarden aan investeringen hebben toegezegd. Niet leuk voor die bedrijven, maar wel een sprankje hoop voor onze productiviteit.
Simpel gesteld roept DeepSeek, want daar hebben we het hier uiteraard over, de vraag op of de manier waarop grote techbedrijven AI-modellen bouwen wel de ‘juiste’ is. Hun focus ligt vooral bij de bouw van generalistische modellen, waarbij ze enorm veel data en rekenkracht inzetten om de nauwkeurigheid van de antwoorden of oplossingen te verbeteren. Enorm kapitaalintensief.
DeepSeek kiest een andere invalshoek. Het zet minder data veel specifieker in om het model te laten leren. De trainingstijd en kosten van zo’n model liggen lager, en belangrijker: het vereist geen enorme processorcapaciteit en -snelheid.
Dit verklaart meteen waarom Nvidia koploper was in de verliezen. Minder rekencapaciteit betekent dat er minder chips én minder geavanceerde chips nodig zijn om tot dezelfde resultaten te komen. En dat is precies wat DeepSeek lijkt aan te tonen. Wel moet ik volledigheidshalve aantekenen dat de totale kosten van het bouwen en trainen van het DeepSeekR1-model niet volledig transparant zijn. Ook is het niet zeker of China via een omweg alsnog toegang heeft gekregen tot Nvidia’s beste processoren.
Een stap terug
Hoe dan ook, afgaand op de eerste reacties van de Amerikaanse tech-giganten mag je concluderen dat DeepSeek een belangrijke stap heeft gezet in het efficiënt bouwen van AI-modellen. Nvidia noemde het in een commentaar zelfs een ‘uitstekende AI-vooruitgang,’ terwijl Mark Zuckerberg naar verluidt een ‘war room’ heeft ingericht vol engineers, met maar één vraag: “Hoe dan?”
Maar als je even een stap terug doet, dringt de vraag zich op of goedkope, breed toegankelijke AI-modellen niet juist heel goed nieuws zijn. Sowieso is het in een fase van exponentiële ontwikkeling niet vreemd dat technologische doorbraken in rap tempo worden bereikt.
Wat als grote groepen mensen straks op een betaalbare en effectieve manier hun productiviteit kunnen vergroten? In een wereld die gebukt gaat onder een structureel groei-tekort, klinkt dat als een fantastische ontwikkeling. Om dat idee nog wat te verduidelijken, hieronder een grafiek met de productiviteitsgroei in de Verenigde Staten.
Dalende trend
In tegenstelling tot wat veel mensen en beleggers denken, beïnvloed door schreeuwerige stukken in diverse media over het oneindige potentieel van technologie, neemt de productiviteitsgroei gemiddeld genomen af. Daar zijn veel verklaringen voor, maar de kernconclusie is dat de productiviteitsgroei zo nu en dan een boost krijgt, om vervolgens net zo hard weer terug te vallen. In Europa, waar werknemers op grote schaal minder zijn gaan werken, is de dalende trend in de productiviteitsgroei zelfs aanzienlijk sterker.
Dat is precies het dilemma waarmee vrijwel elke grote economie (met uitzondering van India) worstelt. De combinatie van vergrijzing en een dalende productiviteitsgroei drukt de potentiële BBP-groei, waardoor de economie alleen met meer schulden nog een beetje groei kan realiseren.
Een geschenk uit de hemel?
Een “democratisering” van AI-modellen zou dus een geschenk uit de hemel kunnen zijn. Ik merk bijvoorbeeld dat het aantal vragen dat ik stel aan ChatGPT, de posts, mails, en andere teksten die ik laat nakijken, en het aantal ideeën dat de robot voor me genereert, gestaag toeneemt. En dat is natuurlijk nog maar een heel klein stukje van wat AI-modellen kunnen betekenen. Overigens waag ik me voorlopig nog niet aan DeepSeek, simpelweg vanwege de hoeveelheid data die tegelijkertijd richting China verhuist.
Tot slot, als iedereen straks verplicht is om zijn pc, laptop of tablet te updaten met een nog steeds sterke Nvidia-processor, is dat wellicht ook niet het einde van de wereld. Zeker niet als je daar meer economische groei voor terugkrijgt.
Jeroen Blokland analyseert in zijn nieuwsbrief The Market Routine in het oog springende, actuele grafieken over de financiële markten en macro-economie. Daarnaast is hij beheerder van het Blokland Smart Multi-Asset Fund, een fonds dat belegt in aandelen, goud en bitcoin.