‘Het totale Nederlandse effectenbezit kwam in 2024 uit op bijna 3.500 miljard euro.’ Het zijn van die berichten, in dit geval van DNB, die door de meeste beleggers over het hoofd worden gezien, laat staan worden gelezen. Maar achter dat enorme cijfer gaat een wereld schuil die nog maar eens laat zien hoe de traditionele beleggingsindustrie zit vastgeroest in een achterhaald adagium.
Onderstaande grafiek van DNB laat zien hoe dat enorme bedrag aan beleggingen is verdeeld. En dat is, ondanks dat ik weet wat ik moet verwachten, toch altijd weer schrikken. Bijna 1.400 miljard euro is belegd in ‘Schuldpapier’, ofwel obligaties. Daarmee zijn obligaties de grootste beleggingscategorie volgens de indeling van DNB en vertegenwoordigen ze precies 40 procent van de portefeuille. Toeval of niet, maar het bewijst dat ook de Nederlandse belegger nog vast zit in het traditionele ‘60/40’-denken.
Erger zelfs nog. Volgens DNB wordt voor ruim 1.100 miljard euro in de categorie ‘Participaties in beleggingsfondsen’ belegt. En ook daar zullen nog heel wat obligaties in zitten. Helemaal als je bedenkt dat de totale waarde van de beleggingen in Nederland relatief groot zijn ‘onder meer vanwege de forse beleggingen van Nederlandse pensioenfondsen’. En die houden nu eenmaal onvoorwaardelijk van obligaties.
Ik veronderstel hier dat de categorie ‘Participaties in beleggingsfondsen’ ook weer volgens de 60/40 norm zijn verdeeld. Dus 60 procent in aandelen en 40 procent in obligaties. Als je dat dan doorrekent, komt het percentage dat Nederlandse beleggers in obligaties aanhouden op 53 procent. Meer dan de hel(ft) dus.
Ouch!
Wie mijn columns regelmatig leest, weet een beetje wat er nu gaat komen. Ik was, en ben, geen fan van obligaties, en zeker niet voor de lange termijn. Er komt uiteraard weer een recessie of een crisis en dan zullen obligaties het tijdelijk goed doen. Maar met een structureel lage rente en hogere inflatie moet je geen reële vermogensgroei verwachten.
Dat obligaties na een historisch slechte periode van inmiddels meer dan vijf jaar zelfs niet eens een beetje zijn afgebouwd ten gunste van andere beleggingen die voor diversificatie zorgen, blijft verbazingwekkend. Vanuit een beleggingsperspectief dan, business model wise is het makkelijker begrijpen waarom traditionele beleggers weigeren te bewegen.
Hieronder heb ik de jaarrendementen opgenomen voor drie portefeuilles. De eerste is hoe Nederland belegt op basis van de cijfers van DNB. De tweede en derde zijn twee varianten op de ouderwetse 60/40 portefeuille. Eentje met 40 procent goud en eentje met 40 procent grondstoffen.
Overigens komt uit de cijfers van DNB naar voren dat Nederlanders extreem veel in Nederland beleggen. Dus ook op het punt van ‘home bias’ scoren we niet fantastisch. DNB trouwens ook niet want die kopt: ‘Opvallend is dat het beeld voor specifiek beursgenoteerde aandelen er een stuk anders uitziet: bijna driekwart (74 procent) hiervan wordt aangehouden in bedrijven van buiten het eurogebied.’ Eh, Europa heeft nog een gewicht van amper 20 procent in de MSCI Wereld-Index. Dus dat heel veel in aandelen uit landen buiten Europa wordt belegd is totaal logisch.
Terug naar de grafiek. In geen enkel van de laatste vijf jaar uit de grafiek van DNB behaalde je met de traditionele 60/40 portefeuille het beste rendement. In drie van de vijf jaar stond je wel op de laatste plaats. Cumulatief kwam het rendement op de traditionele 60/40 portefeuille uit op 45 procent, wat volledig te danken is aan aandelen. Obligaties realiseerden een dik negatief rendement. Saillant detail: de home bias in Nederlandse obligaties hielp niet want die deden het de afgelopen vijf jaar nog eens 5 procent slechter (minus 10 procent versus minus15 procent) dan euro-obligaties.
Met een 60/40 portefeuille van aandelen en goud kwam je in totaal op 85 procent (!) uit en met grondstoffen bedroeg het rendement 71 procent. Het grondstoffenrendement werd dan ook in belangrijke mate gedreven door de spectaculaire stijging van goud. Merk op dat dit verschil nog veel groter had geweest als ik niet 40 procent als uitgangspunt had genomen, maar de geschatte 53 procent in obligaties volledig had ingeruild.
Ja, maar risico
Een verschil van 40 procentpunten rendement in een periode van vijf jaar is gigantisch. Dat haal je niet meer zomaar in. Bovendien is vijf jaar wel voldoende lang voor beleggers om kritische vragen te stellen. Hetzij aan zichzelf, hetzij aan de partijen die de beleggingen voor andere beleggers hebben ingevuld.
Nu zal bij de beantwoording van die vragen als snel de kaart ‘risico’ worden getrokken. Maar daar kom je niet meer weg. De gerealiseerde volatiliteit (op basis van weekdata) op de traditionele 60/40 portefeuille bedraagt 11 procent. De volatiliteit op de portefeuille met 40 procent goud is 12 procent en die met grondstoffen 14 procent. Vooral ten aanzien van de alternatieve portefeuille met goud is het risicoverschil marginaal. Dat komt omdat obligaties de afgelopen jaren juist risicovoller zijn geworden terwijl andere beleggingen zoals aandelen en goud redelijk constant bleven.
Loskomen
Nu weet ik wel dat de afgelopen vijf jaar bijzonder zijn geweest, onder meer vanwege de hoge inflatie. En dat pensioenfondsen verplichten hebben die rentegevoelig zijn en ga zo maar door. Maar wat is het inhoudelijke, beleggingstechnische argument in een wereld vol schuld, structureel lage rentes, hogere en volatielere inflatie, en stijgende geopolitieke spanningen om niet eens naar andere beleggingscategorieën te kijken?
Tenminste, dat is de conclusie die ik trek als je de samenstelling van de Nederlandse beleggingsportefeuille bekijkt. Nederlandse beleggers zitten, net als hun collega’s in de meeste andere landen, vast in vastrentend!
Jeroen Blokland analyseert in zijn nieuwsbrief The Market Routine in het oog springende, actuele grafieken over de financiële markten en macro-economie. Daarnaast is hij beheerder van het Blokland Smart Multi-Asset Fund, een fonds dat belegt in aandelen, goud en bitcoin.