Weet je het nog, die televisiequiz op de BBC met de snoeiharde Anne Robinson die elke ronde afsloot met ‘You are the weakest link. Goodbye’? Nu was het zo dat in de quiz The Weakest Link de deelnemer die door de overige deelnemers als zwakste schakel werd gezien, het spel moest verlaten. Die deelnemer zou immers de prijzenpot nadelig kunnen beïnvloeden. Dat klinkt heel economisch, maar waarom doet de ECB dan precies het tegenovergestelde?
Ondanks dat de eurozone-inflatie sinds juni 2021 geen enkele keer op de 2 procent is uitgekomen, maar telkens erboven lag (met als enige uitzondering september 2024), heeft de ECB de rente ook dit jaar al drie keer verlaagd. En afgaand op de marktverwachtingen komen er in de rest van het jaar nog twee bij, waarmee de depositorente naar een schamele 1,75 procent zou gaan.
Dat is al laag voor een regio met 2,2 procent inflatie, maar het past totaal niet bij een land met 4,1 procent inflatie. Dat ‘gelukkige’ land is Nederland, waar de rente bij de drie grootbanken rond de 1,25 procent ligt, zij harken dus voor het gemak nog een procentpunt marge binnen. Tel de inflatie daar bij op en je weet wat er gebeurt met die ‘fantastische pot’ van 600 miljard euro aan spaargeld.
Schuldenberg rules!
Waarom is die rente van de ECB zo laag en gaat hij nog verder omlaag? De Federal Reserve was immers heel duidelijk: het complete gebrek aan transparantie met betrekking tot de impact van de handelsoorlog betekent dat er maar één actie mogelijk is momenteel, en dat is wachten. De Fed doet dat overigens bij een rente van 4,5 procent, terwijl de inflatie op 2,4 procent ligt, amper hoger dan in de eurozone dus.
De reden is dat in de eurozone een ‘inverse’ van The Weakest Link geldt. Het is niet ‘goodbye’, maar ‘hello’ als je als land deze twijfelachtige titel weet te bemachtigen. Wie is dan die weakest link? Frankrijk natuurlijk. Hoewel de schuldenratio van Italië met 135 procent hoger is dan die van Frankrijk (113 procent), is de Franse begroting een nog grotere zooi dan die in Italië. Het is niet voor niets dat de zoveelste Franse regering nu hoopt, want meer is het niet, dat het begrotingstekort in 2029 onder de 3-procentnorm uitkomt. Ga er overigens maar niet vanuit dat dit werkelijkheid wordt.
De inflatie in Frankrijk is momenteel slechts 0,8 procent. Dat is natuurlijk fantastisch als je het monetaire beleid moet afstemmen op het land dat als eerste in de problemen komt als de rente stijgt. En bovendien het land waar de schuldenopbouw het snelst gaat. Dat de inflatie nog altijd niet op de gewenste 2 procent staat, is bijzaak. Net zoals het spaargeld van die 18 miljoen Nederlanders die naar hun koopkracht kunnen fluiten.
Geen verrassing
Het ECB-beleid zou geen verrassing moeten zijn. Sinds Draghi met zijn fameuze woorden ‘whatever it takes’ de markten van zich af wist te vechten en voorkwam dat in ieder geval Griekenland en Italië uit de eurozone vlogen, is het meer dan overduidelijk dat het de ECB niet primair gaat om het aansturen van inflatie, maar om het bijeenhouden van een gebrekkige en onvolmaakte monetaire unie met bovendien grote verschillen tussen de aangesloten landen.
Duik anders ook nog even in het nog niet gebruikte, maar wel opgerichte Transmission Protection Instrument (TPI) van de ECB. Een totale black box: Lagarde heeft al aangegeven dat ze geen enkele verantwoording wenst af te leggen over wat er binnen het TPI gebeurt, met als doel om excessieve renteverschillen tussen eurolanden te voorkomen. Wat zou een land met 113 procent schuld ten opzichte van het bbp, een negatieve kredietwaardigheidsoutlook, een groeipotentieel van ruim minder dan 1 procent per jaar, en een begrotingstekort van richting de 6 procent van het bbp moeten betalen? 3,30 procent lijkt me best laag.
Maar ja: ‘You are the weakest link. Goodbye’ kan nu eenmaal niet in de eurozone.
Jeroen Blokland analyseert in zijn nieuwsbrief The Market Routine in het oog springende, actuele grafieken over de financiële markten en macro-economie. Daarnaast is hij beheerder van het Blokland Smart Multi-Asset Fund, een fonds dat belegt in aandelen, goud en bitcoin.