De Autoriteit Financiële Markten (AFM) herkent het beeld dat bepaalde beleggingsprofielen niet meer worden aangeboden door beleggingsondernemingen, nu de verliezen van de meest defensieve portefeuilles oplopen door de stevige dalingen in de obligatiemarkten.
Dat zegt de financiële toezichthouder in een reactie op vragen van Investment Officer. De AFM onderzoekt momenteel het beleggingsbeleid van beleggingsondernemingen, waarbij prognose-rendementen en risico’s binnen de portefeuille centraal staan.
‘Hieruit herkent de AFM het beeld dat bepaalde profielen niet meer worden aangeboden, (tactische) asset allocaties veranderen en er wordt gezocht naar alternatieve beleggingscategorieën’, aldus een woordvoerder.
Rabobank
Eén van de spelers die gestopt is met het zeer defensieve risicoprofiel is Rabobank. De bank vermeldt op de website dat het ‘als gevolg van de lage rente in de markt geen portefeuille kan maken met het gewenste verwacht rendement en neerwaarts risico’.
In een schriftelijke reactie zegt een woordvoerder van Rabobank dat de bank al zes jaar geleden is gestopt met het aanbieden van het risicoprofiel zeer defensief. ‘We hebben klanten destijds gewezen op de toegenomen risico’s bij beleggen in obligaties en het verminderde rendement dat daar tegenover stond’, aldus een woordvoerder. ‘Sommige klanten zullen zijn gestopt met beleggen, anderen konden (met de opgedane ervaring en toegenomen buffer) een hoger risicoprofiel aan.’
In de ogen van Rabobank is daarnaast niet direct een alternatief voor de beschermende rol van obligaties, stelt de bank bij monde van de woordvoerder. ‘De afgelopen jaren hebben veel klanten minder obligaties in portefeuille gehad dan normaal gesproken. Sommige klanten hadden namelijk een hoger risicoprofiel gekozen in overleg met hun adviseur (met dus minder obligaties) en wij hebben in de beheerportefeuilles obligaties onderwogen.’
Strategisch en tactisch
Strategisch beleggen vermogensbeheerders vanuit de twee meest defensieve risicoprofielen voornamelijk in obligaties. ABN Amro belegt vanuit Defensief strategisch 70 procent in obligaties, 20 procent in aandelen en 10 procent in liquiditeiten. Bij Matig Defensief is die verdeling 55 procent in obligaties, 35 procent in aandelen en 10 procent in liquiditeiten. Het momenteel meest defensieve beschikbare risicoprofiel van Rabobank is Defensief, dat een strategische mix heeft van 70 procent obligaties en 30 procent aandelen.
Natuurlijk kunnen aanbieders hier tactisch van afwijken binnen de door henzelf opgestelde bandbreedtes, en bovendien: die bandbreedtes aanpassen. ‘Een beleggingsonderneming kan ervoor kiezen om drempelwaarden aan te passen of specifieke profielen niet meer aan te bieden’, zegt de AFM. ‘Hierbij is het van belang dat de beleggingsonderneming regelmatig contact houdt met de klant en de gevolgen van de aanpassingen voor een klant meeneemt in haar advies. De geschiktheid van de portefeuille in combinatie met het doel van de klant staat hierin centraal.’
Historisch lage rendementsverschillen
Met de grote verliezen die de obligatiemarkten dit jaar te verduren hebben gekregen, is het verschil in rendement tussen de meest defensieve portefeuilles en de meest offensieve portefeuilles historisch laag. Een hard gelag voor klanten in een defensief risicoprofiel, na de dubbelcijferige rendementen die ze vorig jaar zijn misgelopen omdat vanuit dit risicoprofiel amper in aandelen wordt belegd.
Uit cijfers van Vermogensbeheer.nl, die elk kwartaal de rendementen van zeventig Nederlandse vermogensbeheerders verzamelt, bleek onlangs dat het gemiddelde rendement van het offensieve risicoprofiel van deze beheerders, -5,3 procent na kosten bedroeg aan het einde van het eerste kwartaal. Het meest defensieve profiel haalde een gemiddeld rendement van -4,2 procent.
Communiceren met de klant
Gevraagd naar deze actuele verliezen van zeer defensieve risicoprofielen, zegt de AFM dat rendementen van een beleggingsprofiel in enig jaar kunnen afwijken van het verwachte rendement. ‘Om die reden is beleggen ook alleen geschikt voor de langere termijn’, aldus de woordvoerder. ‘Over de uitkomsten van één kwartaal kunnen wij dus ook geen uitspraken doen. Mocht het rendement of risico over langere tijd afwijken van de verwachtingen is het aan de adviseur of beheerder om tijdig bij te sturen en hierover met de klant te communiceren, bijvoorbeeld als de kans dat een klant zijn doel haalt afneemt.’
Bij ABN Amro vonden vorig jaar al veel klantgesprekken plaats over een eventuele bijstelling van het risicoprofiel. ‘Daarin moet je nu vertellen dat een doelstelling moeilijker te halen is, omdat de rendementen lager worden’, zei hoofd van het global investment centre Richard de Groot vorig jaar in gesprek met Investment Officer. ‘Veel klanten beleggen met het doel hun vermogen te behouden, gecorrigeerd voor inflatie. In het verleden haalde je met het defensieve profiel 2 al voldoende rendement voor die doelstelling. Maar nu moet je opschuiven naar profiel 4 voor behoud van kapitaal. Dan zit je voor meer van de helft van je portefeuille in aandelen.’
60/40
Niet alleen portefeuilles met voornamelijk obligaties verliezen. Portefeuilles met aandelen doen dat net zo goed, waarmee de geliefde traditionele 60/40-portefeuille in het eerste kwartaal van dit jaar een van de slechtste perioden ooit doormaakte. De oorzaak is een positieve correlatie tussen aandelen en staatsobligaties; beide rendeerden negatief, wat in de afgelopen veertig jaar zelden of nooit het geval is geweest.
Sinds 2010 hanteert de AFM een leidraad over risicoprofielen, in afstemming met CFA Society VBA Netherlands, die in dat jaar de Risicostandaarden Beleggingen publiceerde. In haar actuele visie zegt AFM dat beleggingsondernemingen geschikte portefeuilles moeten adviseren aan of beheren voor haar klanten, zodat deze klanten in staat worden gesteld hun beleggingsdoel te halen. ‘Hierbij kunnen risicoprofielen behulpzaam zijn, waarvoor een asset mix het verwachte rendement en risico worden vastgesteld. Deze verwachte rendementen en risico’s gebruikt de beleggingsadviseur of vermogensbeheerder om te bepalen welk profiel geschikt is voor een klant, gelet op zijn persoonlijke kenmerken zoals de financiële positie, beleggingsdoel en risicobereidheid.’