Beheerportefeuilles van grootbanken ontrafeld

ING heeft absoluut en relatief het beste beleggingsresultaat gehaald met de neutrale beleggingsportefeuille in 2022. De bank behaalde een rendement van ruim -11 procent na kosten, waarmee de bank het bijna 3 procent beter deed dan de benchmark. Relatief gezien bleef behalve ING, alleen Van Lanschot Kempen de eigen benchmark voor.

Dat blijkt uit onderzoek van Investment Officer naar de neutrale beheerportefeuilles van ABN Amro, ING, InsingerGilissen, Rabobank en Van Lanschot Kempen, uitgaande van een klant met een te beleggen vermogen van 1,5 miljoen euro. 

De absolute rendementen van de Nederlandse grootbanken liepen uiteen van -11,11 procent tot -17,2 procent na kosten. Hierbij geldt de opmerking dat de keuze in strategische asset allocatie essentieel is voor het eindresultaat en dat deze “vergelijking” er niet op gericht is een normatief oordeel te geven over de gemaakte keuzes in de strategische asset allocatie. 

Ten opzichte van de tussenstand na zes maanden, wisten vooral ABN Amro en Van Lanschot Kempen het verlies beperkt te houden. Rabobank en ING verloren grofweg nog 1 procentpunt, terwijl InsingerGilissen ruim 2 procentpunt extra inleverde.

ING is in 2022 beloond voor een voorkeur voor waardeaandelen, waaronder de sectoren energie en financiële waarden. De allocatie naar alternatieve beleggingen droeg eveneens bij, met een rendement van ruim 30 procent voor grondstoffen in 2022. Ook Van Lanschot Kempen - dat na ING het beste absolute en relatieve rendement behaalde - had een groot deel van het jaar een positie in grondstoffen, die loonde. 

De belangrijkste strategische beslissing in 2022 was volgens senior vermogensbeheerder Maarten Kneepkens (foto) van Van Lanschot Kempen echter om voor EMU staatsobligaties te kiezen voor een benchmark met kortere looptijden, waarmee de bank (vrijwel) niet meer belegt in obligaties met een looptijd langer dan tien jaar. ‘Effectief leidde dat tot een verkorting van de gemiddelde looptijd van de obligatieportefeuille met bijna twee jaar. Daarmee konden we de schade beperken in een jaar met stijgende rentes.’

Gestraft voor duurzaam

Het beeld doemt op dat beleggers met een duurzame voorkeur daarvoor zijn gestraft in 2022. Het niet en/of minder belegd zijn in de (fossiele) energiesector, wapenfabrikanten en mijnbouwbedrijven speelde onder meer ABN Amro en InsingerGilissen parten, zo blijkt uit de toelichting van de banken op hun behaalde rendementen.

‘Deze hadden gedurende het jaar een ongekend sterk positief rendement en het uitsluiten hiervan kostte aanzienlijk rendement in zowel absolute als relatieve zin’, zegt senior fund advisor Peter Pauw van ABN Amro. Wel is de CO2-uitstoot van de aandelenportefeuille ruim 55 procent lager dan de uitstoot van de benchmark.

Hoewel de bank in absolute termen in de middenmoot eindigde, had ABN Amro ten opzichte van de (niet-duurzame) benchmark het meest negatieve rendement van alle grootbanken. InsingerGilissen, dat in absolute termen het slechtste rendement boekte, wijt dit eveneens aan de ‘zeer lage blootstelling naar de energiesector’ vanuit de aandelenportefeuille. ‘De portefeuille is nauwelijks belegd in aandelen van olie- en gasbedrijven, vanwege het duurzame profiel. Juist deze bedrijven profiteerden van de stijgende energieprijzen als gevolg van de oorlog in Oekraïne’, analyseren Gerwin Griffioen en Walter Leering van de bank. 

Groei versus waarde

Bij InsingerGilissen drukte daarnaast de sterke weging van kwaliteits-(groei)aandelen het rendement. Vooral in de eerste maanden van het jaar bleek de portefeuille daarmee extra gevoelig voor de monetaire en geopolitieke ontwikkelingen. Senior portfoliomanagers Griffioen (foto) en Leering: ‘Dat komt door het vooruitzicht van renteverhogingen van de Amerikaanse en Europese centrale banken om de inflatie te bestrijden. Bij hogere rentes kennen beleggers immers minder waarde toe aan winsten die mogelijk in de (verre) toekomst worden gerealiseerd.’

Rabobank, die in 2021 het beste absolute en relatieve rendement haalde met de neutrale portefeuille, eindigde dit jaar in het midden. De bank voelde eveneens een negatief effect van de selectie van groeiaandelen in de relatieve performance van de aandelenportefeuille. Rabobank belegt vanuit de satellieten een deel van het vermogen in een themafonds, waarmee het structurele groeithema’s kan benadrukken en waarin groeiaandelen oververtegenwoordigd zijn. Waar het thema duurzame energie goed presteerde, stelden vooral de thema’s robotisering en ‘future of mobility’ teleur, aldus lead strategy & communication Taoufik Boussebaa. ‘Tegelijkertijd was het verlies voor onze thema-allocatie (-17,7 procent) beduidend lager dan het verlies van wereldwijde groeiaandelen (-24 procent).’

Bij ING was het juist de overwogen positie in waarde-aandelen en onderwogen positie in groeiaandelen die bijdroeg aan de relatief goede prestaties in 2022. ‘Dat was behoorlijk positief voor het rendement’, zegt investment manager Nathan Levy (foto), verwijzend naar het verschil tussen de MSCI ACWI Value en Growth van maar liefst 21,5 procent.

Bij Van Lanschot Kempen sprongen bij de fondsselectie, drie fondsen met een waardestijl er duidelijk uit. Het Kempen Global Small-cap Fund wist zowel de eigen small-cap benchmark als de wereld-index ruim voor te blijven, in Europa presteerde Amundi European Equity Value goed, en de de grootste positieve bijdrage kwam van Boston Partners US Value Equity. Wel stonden daar tegenvallende resultaten van een duurzame strategie en enkele groeigerichte fondsen tegenover. Maarten Kneepkens: ‘Per saldo zagen we een relatief zwakke performance bij onze Europese selectie en een zeer sterke bij onze Amerikaanse selectie.’

Onder de streep deed alleen de aandelenportefeuille van ING het beter dan de eigen gehanteerde benchmark. Bij ABN Amro, InsingerGilissen en Rabobank was dit niet het geval. Bij Van Lanschot Kempen presteerde de aandelenportefeuille grofweg in lijn met de benchmark.

Grootste tactische moves

De grootste tactische move in 2022 kwam van ABN Amro. De bank ging van een overwogen positie van 60 procent in aandelen in januari via een neutrale positie in februari naar een onderwogen positie van 50 procent eind juni. De bank verlaagde nog wat verder in september, maar kocht in oktober weer wat aandelen bij, om het jaar te eindigen met een licht onderwogen positie van 50 procent. 

Gemiddeld genomen zat Van Lanschot Kempen vorig jaar het grootst in aandelen met een positie van 54 procent. InsingerGilissen betrok die koppositie als het gaat om obligaties, met een gemiddelde positie van bijna 48 procent. 

ING en InsingerGilissen hielden gemiddeld genomen tactisch de kleinste positie in aandelen in 2022 aan, met een allocatie van zo’n 47 procent. ABN Amro had dit voor obligaties, met een gemiddelde allocatie van ruim 32 procent.

Obligaties

Zowel bij InsingerGilissen, ING als Rabobank versloeg de obligatieportefeuille de benchmark. Bij Rabobank hielp volgens Boussebaa (foto) de blootstelling aan wereldwijde staatsobligaties, inflatie-leningen, AAA Europese ABS en de tilt naar risicovolle obligaties met een kortere duur aan een rendement dat 1 procent beter was dan de Europese obligatiebenchmark. 

Bij ING droeg de onderwogen positie in eurostaatsobligaties positief bij, net als de verkorte duratie binnen deze categorie gedurende het grootste deel van het jaar. Ook de overwogen positie in bedrijfsobligaties droeg positief bij, met daarbinnen zeer goede prestaties van de ABS-fondsen van Morgan Stanley en NN IP.  Verder hebben ook de geselecteerde high yield fondsen bijgedragen aan de outperformance van de obligatieportefeuille, en de initiële voorkeur voor obligaties uit opkomende markten in lokale valuta. 

Bij InsingerGilissen deed de obligatieportefeuille het vooral in de tweede helft van het jaar beter dan de Europese obligatiemarkt, onder meer als gevolg van een accent op kortere looptijden. Daardoor was de portefeuille minder gevoelig voor de stijgende rentes. Ook posities in onder andere microfinanciering, floating rate notes en ABS droegen positief bij, net als de geselecteerde high yield fondsen.

ABN Amro haalde met de obligatieportefeuille een iets lager rendement dan de referentie-index. Dat kwam door de lichte overweging van de meer risicovolle obligaties uit de opkomende markten en het high yield segment in de eerste helft van het jaar. 

Groot in cash

Opvallend is de zeer forse positie van ABN Amro in cash, zowel tactisch als strategisch. De bank hanteert strategisch een positie van 10 procent in cash, en bouwde die in 2022 uit tot 15 procent in de eerste jaarhelft. Uiteindelijk sloot ABN Amro het jaar af met een cashpositie van 12 procent. Ook Van Lanschot Kempen had een relatief grote cashpositie in 2022, van 6 procent. Dat was een flinke overweging voor de bank die strategisch niets alloceert naar liquide middelen. ‘De beslissing om meer dan 10 procent van de obligatiepositie te draaien naar cash was al in 2021 genomen, maar droeg ook in 2022 positief bij aan het resultaat’, reageert Kneepkens.

Ook Peter Pauw van ABN Amro spreekt van een positieve bijdrage van de cashpositie aan het rendement. ‘De aanpassingen in de portefeuille hebben over geheel 2022 een positieve invloed gehad op het rendement’, zegt hij. ‘Vooral door de overweging van cash en alternatieve (impact) beleggingen.’

Alternatieven

Wat betreft die alternatieven: de allocatie naar die categorie heeft meerdere banken behoed voor grotere minnen. Bij ING kwam een positieve rendementsbijdrage vanuit de meer defensieve asset backed securities met een hoge kredietwaardigheid en grondstoffen. Pauw, van ABN Amro: ‘Deze alternatieve beleggingen konden door de allocatie naar duurzame energieproducenten profiteren van de hogere energieprijzen. De microfinancieringsfondsen hadden eveneens een positief rendement afgelopen jaar.’

Alleen deze twee banken hadden het gehele jaar een tactische allocatie naar alternatieven. Van Lanschot Kempen had dit tot juli, met een positie in grondstoffen, maar bouwde deze af in de verwachting dat de forse stijging van grondstoffen niet kon aanhouden in een omgeving van lagere groei en de kans op een Europese en Amerikaanse recessie.

Op de pagina Modelportefeuilles kunt u eerdere artikelen lezen over de prestaties van de portefeuilles van de Nederlandse banken. Ook vindt u hier de actuele asset allocaties van ABN Amro, ING, InsingerGilissen, Rabobank en Van Lanschot Kempen.