Tot de historische persconferentie twee weken geleden van president Mario Draghi van de Europese Centrale Bank, was Bert Bruggink een fan van de ECB. ‘Maar sinds die persconferentie ben ik dat helaas niet meer’, zegt de chief financial & riskmanagement officer van Rabobank.
Bruggink doelt op de maatregel van de ECB om de komende anderhalf jaar 1.140 miljard euro in de Europese economie te pompen door staatsobligaties op te kopen. ‘Ik weet zeker dat deze hele operatie niets gaat opleveren. Anders gezegd: ik maak me grote zorgen.’
Bruggink noemt de stap ‘dramatisch’. Hij zegt zich nog steeds af te vragen wat de ECB beoogt hiermee te bereiken. ‘De overheidsbegrotingen van landen zijn al meer op orde, er is nog nooit zoveel liquiditeit in de markt geweest en ook de particuliere schulden worden afgebouwd. Waarom dit er nog een keer overheen? Ik snap het gewoon niet.’
Om na enig nadenken er aan toe te voegen: ‘Het enige wat ik kan bedenken is dat men hiermee alsnog een slinger aan de economie wil geven.’
Maar die slinger werkt dus niet in uw ogen. Wat is het waarschijnlijke scenario?
‘Een economisch landschap dat historisch gezien uniek is en waarmee we dus geen enkele ervaring hebben. De rente zal rond de 0 procent en zelfs daaronder liggen, de economische groei zal iets meer dan 0 procent zijn en ook de inflatie ligt rond het nulpunt. En dat allemaal voor een lange periode. Dat is geen plezierig scenario. Europa is aan het verliezen ten opzichte van andere delen van de wereld. Nogmaals, ik vind deze stap van de ECB dramatisch en steun de kritische opvattingen van Klaas Knot.’
Door staatsobligaties te verkopen kunnen banken hun balans ontlasten.
‘In theorie wel. Er komt geld vrij en dat zou gebruikt kunnen worden voor extra kredietverlening. Maar dan loop je in de praktijk tegen steeds strengere kapitaalregels aan en neemt die ruimte dus niet toe.’
Denkt u dat banken überhaupt obligaties zullen verkopen?
‘Nee, dat denk ik niet. Banken zijn verplicht liquiditeiten aan te houden in de vorm van staatsobligaties. Dus als ik nu overheidspapier verkoop, moet ik er weer andere staatsobligaties voor terugkopen. Ik heb er dus niets aan. Als toezichthouders nu ook de liquiditeitseisen zouden aanpassen, dan zou het nog anders zijn. Ik bedoel niet verlagen, maar veranderen. Bijvoorbeeld door banken ook toe te staan hun liquiditeiten te steken in goede bedrijfsobligaties. Rabo zit niet in overheidspapier omdat ik dat zo lollig vind, maar omdat het moet. Ik beleg liever een deel in grote internationale “corporates”, zoals obligaties Shell. Maar dat mag niet.’
En institutionele beleggers dan, zoals verzekeraars en pensioenfondsen?
‘Ja, maar die zullen het geld ook moeten herinvesteren. Ook zij moeten aan risicospreiding doen. Beleggen in Spaanse en Italiaanse obligaties heeft evenmin zin, want die rente op dat papier nadert het Nederlandse niveau. Wat met deze maatregel van de ECB in ieder geval wordt bereikt, is een onherroepelijke en buitenparlementaire integratie van de eurozone. Straks is de ECB de eigenaar van een groot deel van Europese schuld. Tenminste, als de obligaties veel worden aangeboden.’
Wat gaat er met de spaarrente gebeuren?
‘Als wij 12-jaars geld kunnen ophalen voor 1,3 procent, wat is dan de waarde van spaargeld dat direct opvraagbaar is? De spaarrente zal dus zeker onder de 1 procent uitkomen. Uit concurrentieoverwegingen kun je het niveau van 1 procent nog even volhouden, maar niet op langere termijn.’
Zie voor het hele interview www.fd.nl.
Copyright Het Finanancieele Dagblad, 2 februari 2015.