Europese beleidsmakers leggen de laatste hand aan mogelijk vergeldingsmaatregelen, mocht de Verenigde Staten overgaan tot hoge invoerheffingen op Europese goederen. Met nog een week te gaan tot de Amerikaanse deadline van 1 augustus, blijft de markt er opvallend rustig onder.
President Donald Trump dreigt een tarief van 30 procent op Europese goederen in te voeren. Tot voor kort leek een compromis binnen handbereik: een tarief van 10 procent in ruil voor Europese concessies op defensie-uitgaven en digitale belastingen. Maar dat akkoord is verder uit beeld geraakt.
In Brussel wordt inmiddels een “nucleair” alternatief voorbereid: de inzet van het anti-coercion instrument (ACI), een wettelijk instrument om economische dwang van andere landen te beantwoorden met importheffingen of marktbeperkingen.
Het ACI is nog nooit gebruikt, maar de druk neemt toe om harde maatregelen tegen Washington DC in te zetten. Volgens de markt is de kans op een echte escalatie vooralsnog klein. ‘Het lijkt erop dat de EU bereid is concessies te doen om een akkoord te bereiken vóór de deadline, en zo 30 procent tarieven te voorkomen’, zegt Jordy Hermanns, portfoliomanager bij Aegon Asset Management. ‘De markt prijst het risico van een no-deal of 30 procent tarieven op dit moment niet in. Eventuele escalatie zit nog niet in de koersen.’
‘Uitgelaten stemming’
Die inschatting wordt gedeeld door Mark Dowding, CIO bij RBC BlueBay Asset Management. In een notitie aan klanten schrijft hij dat de regering-Trump ‘in een uitgelaten stemming’ verkeert, overtuigd dat andere landen zullen toegeven.
‘De VS gaan ervan uit dat uiteindelijk niet zijzelf, maar de rest van de wereld het hazenpad kiest’, zegt Dowding. Daarmee verwijst hij naar het inmiddels veelgebruikte acroniem TACO: Trump Always Chickens Out. Helemaal gerust is de Canadees-Britse vermogensbeheerder er niet op. ‘Wij zien ruimte voor volatiliteit rond 1 augustus, mocht de huidige status quo plotseling onder druk komen te staan.’
Vergeldingspakketten liggen klaar
In Brussel worden intussen meerdere tariferingspakketten voorbereid, gericht op meer dan 100 miljard dollar aan Amerikaanse exporten, van pinda’s tot vliegtuigen. Daarnaast wordt gekeken naar gerichte beperkingen op Amerikaanse digitale diensten en toegang tot Europese aanbestedingen.
De zwaarste optie is het ACI. Sinds 2023 kan de Europese Commissie dit inzetten bij economische chantage. Niet alleen met tarieven, maar ook met investeringsrestricties en beperkingen op markttoegang. Duitsland, dat lang sceptisch was, heeft zich inmiddels achter de inzetbaarheid geschaard, na een pessimistisch verslag van eurocommissaris Maroš Šefčovič over zijn recent bezoek aan Washington. Volgens Šefčovič maakt een tarief van 30 procent ‘trans-Atlantische handel praktisch onmogelijk’.
Vergelding
Toch is de kans op daadwerkelijke inzet beperkt, zo stellen kenners. ‘Het is vooral een manier om vergelding te rechtvaardigen als de VS vasthoudt aan tarieven van 25 procent. Daarvoor is het instrument ooit bedacht’, zegt Alicia García-Herrero, senior fellow bij de Brusselse denktank Bruegel en hoofdeconoom Azië-Pacific bij Natixis.
Volgens haar willen beide partijen uiteindelijk naar een tarief van 10 procent. ‘Dat kan ook niet anders, want met hogere tarieven loopt de inflatie te ver op’, zegt ze. ‘De EU moet echter wel meer doen dan alleen de digitale belasting schrappen en extra defensie-uitgaven beloven.’
Paul Steidler, senior fellow bij het conservatieve Lexington Institute, acht een akkoord ook het meest waarschijnlijk. ‘De kans op een deal is zeker 80 procent’, zegt hij. ‘Die kan vaag, algemeen of voorlopig zijn, maar dat is voldoende.’
Hij roept Europa op om zich constructiever op te stellen tegenover Washington. ‘De EU kan enorm profiteren van Amerikaanse AI-investeringen,’ zegt hij. In plaats van grote Amerikaanse techbedrijven te ‘demoniseren’, zou Europa die juist moeten aantrekken. ‘De beste koers voor de EU is het nastreven van een vrijhandelsakkoord met de VS voor alle goederen en diensten.’
Misstap blijft mogelijk
Zelfs als heffingen worden vermeden, blijft het risico op een diplomatieke misstap bestaan, waarschuwt García-Herrero. Tijdens de komende EU-China-top, die vanaf donderdag van start gaat, wordt gewerkt aan een gezamenlijke klimaatverklaring.
Dat is riskant, zegt ze: ‘De VS doen momenteel niet mee aan internationale klimaatdoelen, terwijl Europa en China die juist benadrukken. Zo’n verklaring zou als sneer naar Washington kunnen worden opgevat, en dat op een uiterst gevoelig moment.’
Zowel het Amerikaanse dreigement als het ACI zijn volgens haar vooral onderhandelingstactieken. ‘Maar we kunnen het nog altijd verprutsen’, zegt García-Herrero. ‘Hopelijk gebeurt dat niet.’