Er wordt veel gesproken over het probleem van de klimaatcrisis, maar in de oplossingen voor die crisis zit het rendement voor beleggers. Onderdeel van elke green deal is het beprijzen van CO2. Het systeem waarmee uitstootrechten worden gemaximeerd en daarna worden verhandeld is superieur ten opzichte van andere mogelijkheden.
Daarmee ontstaat voor beleggers een nieuwe beleggingscategorie met een hoog rendementspotentieel dat niet gecorreleerd is met andere beleggingen. Door het prijsopdrijvende effect bij aankoop is er bovendien sprake van een positieve impact bij het bestrijden van de klimaatcrisis.
Emissierechten beter dan belastingheffing
De handel in emissierechten is een belangrijk instrument in de strijd tegen de klimaatcrisis. Emissierechten maximeren of verlagen de uitstoot van CO2 tegen de laagst mogelijke kosten voor de maatschappij. Om de doelen van Parijs of de binnenkort aangescherpte doelen van Glasgow te halen, moet dit instrument veel breder worden toegepast. Vrijwel alle CO2-rechten worden verhandeld op een beurs of handelsplatform door middel van futures. Dat zorgt voor voldoende liquiditeit en een uitstekende prijsvorming.
Zo is het bijvoorbeeld mogelijk om de toekomstige CO2-uitstoot af te dekken. Emissierechten zijn ook een beter alternatief dan een belastingheffing op CO2. Een belasting is een vast bedrag op elke uitgestoten ton CO2, waarbij niet zeker is of het doel van een lagere uitstoot wordt bereikt. Bij emissierechten wordt de uitstoot vooraf gemaximeerd en zorgt de markt voor de juiste prijs om dit doel te bereiken. Eventuele negatieve economische effecten worden zo geminimaliseerd.
Ten onrechte als niche gezien
CO2-markten bestaan sinds de jaren negentig, maar worden nog steeds gezien als een niche. Toch wordt er nu al elke dag meer dan een miljard euro verhandeld. De Europese markt is veruit de grootste markt, maar zal op korte termijn ingehaald worden door de Chinese CO2-markt. Dan nog wordt er slechts 15 procent van alle door de mens uitgestoten CO2 via emissierechten verhandeld.
Ondanks het succes van de emissierechten in het terugdringen van de uitstoot is dat niet genoeg. Dat is ook niet zo gek want sinds de jaren vijftig is de wereldwijde uitstoot van CO2 met 500 procent gestegen. Niet alleen moeten er veel meer CO2 uitstotende activiteiten in dit systeem worden geïntegreerd, de prijs van een ton CO2 moet ook omhoog om de doelstellingen te bereiken. Het extreme weer van dit jaar heeft ervoor gezorgd dat bij verschillende overheden de klimaatproblematiek bovenaan de agenda staat. Verder lijkt er geen dag voorbij te gaan dat er weer een bedrijf aankondigt op termijn te streven naar ‘net-zero’. Dat kan eigenlijk alleen maar door ook emissierechten op te kopen.
Een beleggingscategorie bestaat uit een verzameling van beleggingen met vergelijkbare eigenschappen. Iets is pas een belegging als er sprake is van een structurele risicopremie. Wie empirisch terugkijkt naar grondstoffen kan moeilijk volhouden dat er sprake is van een structurele risicopremie.
Supercyclus maakt het aantrekkelijk
Toch zijn grondstoffen wel interessant voor beleggers, omdat er van tijd tot tijd er sprake is van een zogenaamde supercyclus. Vraag en aanbod sluiten niet altijd op elkaar aan en zo’n aanpassingsproces neemt vaak vele jaren in beslag. Juist in de opgaande fase van die supercyclus zijn grondstoffen ook nog eens negatief gecorreleerd met andere beleggingen.
In combinatie met het in absolute positieve rendement is dat een aantrekkelijke eigenschap. We kunnen met recht stellen dat na Parijs de supercyclus voor CO2 is gestart. Sterker nog, als het beleid succesvol is en we wereldwijd de net-zero hebben bereikt kan de CO2-beleggingscategorie zelfs weer verdwijnen. De risicopremie van CO2 gaat dus uiteindelijk ten onder aan het eigen succes. Maar zover is het nog lang niet. Veel vervuilers onderschatten welke maatregelen er nog nodig zijn om de CO2-uitstoot substantieel terug te dringen.
Afgelopen week was er een discussie rondom de hoogovens in IJmuiden om over te gaan op groene waterstof, een snelle rekensom leert dat daar een windmolenpark voor nodig is van 300 hectare. Andere vervuilers hebben helemaal niet door hoeveel CO2 ze uitstoten.
Veel projectfinancieringen door banken zorgen voor een hoge CO2-uitstoot, zonder dat dit al in de prijs van de financiering zit. Die onderschatting draagt bij aan een positieve risicopremie. Die risicopremie is er ook door het onvoorspelbare gedrag van overheden. Rationeel weten we dat de prijs van een ton CO2 omhoog moet, maar er bestaat altijd de mogelijkheid dat de politiek toch een andere weg inslaat. Politieke risico’s zijn hardnekkig en vereisen en zekere risicopremie.
De prijs van een ton CO2 is ook dit jaar weer gestegen. De recente stijging van de gasprijzen heeft ervoor gezorgd dat de markt op zoek gaat naar alternatieven. Wie elektriciteit wil opwekken via andere fossiele brandstoffen stoot onvermijdelijk meer CO2 uit dan de relatief schone uitstoot via gasturbines. Het gevolg is dat deze elektriciteitsproducenten CO2-rechten moeten bijkopen. Inmiddels ligt de prijs van een ton CO2 boven de 60 euro.
Hoe een volwassen markt ontstaat
Wie om zich heen kijkt ziet dat dit nog onvoldoende effect heeft. Waarschijnlijk pas vanaf 100 tot 200 euro per ton CO2 zorgt het beprijzen van deze externe effecten voor een zichtbaar effect op de uitstoot. Bovendien waren de eerste CO2-besparingen relatief eenvoudig bij lage prijzen te realiseren. Het ligt daarom voor de hand dat het compenseren van een ton CO2 steeds duurder zal worden.
De laatste loodjes wegen ook hier het zwaarst, anders hadden die vervuilers op lagere prijzen al maatregelen genomen om de CO2-uitstoot terug te dingen. Wie CO2-rechten koopt, drijft de prijs op en dat is goed voor het bestrijden van de klimaatcrisis. Uiteindelijk zal een belegger zijn of haar winst willen incasseren. Men zou kunnen stellen dat dan de positieve impact weer verdwijnt. Dat valt wel mee.
Als op 200 euro voor een ton CO2 de beleggers van het eerste uur uitstappen zit het overgrote deel van de risicopremie in de prijs verdisconteerd, de markt is volwassen en neemt het dan over. De belegger in CO2 wordt beloond door tijdig te anticiperen op een onzekere toekomst en draagt daarmee bij aan het bestrijden van de klimaatcrisis.
Han Dieperink is zelfstandig belegger, consultant en kennisexpert van Fondsnieuws. Hij was eerder in zijn loopbaan chief investment officer van Rabobank en Schretlen & Co. Hij is thans actief als chief commercial officer bij Auréus Vermogensbeheer. Dieperink geeft zijn analyse en commentaar op economie en markten.