Hoever moet een toezichthouder gaan in het voorkomen van ongelukken? Als niet geleerd kan worden van fouten, trappen mensen de volgende keer weer in dezelfde val. Maar hoe hoog mag de prijs zijn die een individu moet betalen voor een verkeerde beslissing?
Dit dilemma stond centraal tijdens de derde Rudolf de Korte Lezing van DSI maandagmiddag in Amsterdam.
‘Het geven van garanties en het houden van preventief toezicht heeft een prijs’, was de stelling van econoom Mathijs Bouman tijdens een inleidend referaat op een gesprek met de hoofdgast van de middag, directielid Frank Elderson van De Nederlandse Bank.
Bouman haalde onder meer als voorbeeld een klein elektrisch kacheltje aan dat hij kocht nadat het ding op televisie was aangeprezen omdat het een hele kamer zou verwarmen. De praktijk bleek anders en het kacheltje verdween onderin een kast. De les: hier trap ik geen tweede keer in.
Verbieden is zonde
Waarschuwen is goed, maar verbieden is zonde, aldus Bouman. Je onthoudt mensen dan immers de kans van hun fouten te leren. Juist vandaag kondigde de Europese beurstoezichthouder Esma echter een verbod aan op binaire opties en restricties voor contracts for differences.
Om consumenten weloverwogen keuzes te kunnen laten maken, moet je goed informeren, stelde Bouman gisteren. ‘Vertel wat er mis is, geeft daarbij namen en rugnummers, maar stop de overregulering.’
Het geven van keurmerken en het maken van ranglijsten kan volgens Bouman overigens goed aan de sector zelf overgelaten worden. De rol van de toezichthouder zou zich vervolgens kunnen beperken tot het houden van toezicht op deze zelfregulatie.
Frank Elderson van DNB zei vervolgens veel van wat Bouman gezegd had te onderschrijven, maar toch enige nuance te willen aanbrengen.
Hij wees erop dat de kredietcrisis tien jaar geleden tot een golf van regels geleid heeft. ‘En natuurlijk kun je je dat hier en daar afvragen: wat schieten we hiermee op?’
Pendule
Maar het is een pendule die heen en weer beweegt, zei hij. Hij wees op het werk ‘This time is Different’ van Kenneth Rogoff en zei dat deze crisis niet de laatste zal zijn die we zullen meemaken en dat aan een crisis vaak een periode van deregulering voorafgaat. ‘Als toezichthouder is het dus heel verstandig contra-cyclisch te zijn.’
Hij zei zich op zich ook te kunnen vinden in de stelling dat mensen fouten moeten mogen maken, maar benadrukte dat er wel een grens zit aan de pijn die een individu zou moeten dragen ten gunste van de collectieve educatie.
Als iemand 40 jaar gewerkt heeft en vervolgens geen pensioen blijkt te hebben, is dat volgens Elderson toch heel iets anders dan een kacheltje kopen dat niet blijkt te werken.