‘Wat maakt het uit als Miami over 100 jaar zes meter onder water staat? Amsterdam staat al tijden zes meter onder water en dat is een hele mooie plek.’ Die uitspraak kostte Stuart Kirk, hoofd verantwoord beleggen bij HSBC, de kop. Het tekent de nervositeit in een sector die vreest gebrandmerkt te worden als één die volgens critici niet eerlijk zou zijn, want “niet doet wat zij zegt en niet zegt wat zij doet”.
Kirk werd per direct op non-actief gesteld. Hij had op de FT Moral Money Summit beleggers geadviseerd om zich geen zorgen te maken over de financiële risico’s van klimaatverandering. Hij gaf tijdens zijn presentatie aan dat financiële instellingen, inclusief zijn eigen bank HSBC, een horizon hebben die niet langer is dan 6 jaar. ‘Alles wat verder in de toekomst gebeurt is irrelevant’, aldus Kirk (foto).
Hij voegde eraan toe dat de mens een adaptief wezen is. ‘Wat maakt het uit als Miami over 100 jaar zes meter onder water staat? Amsterdam staat al tijden zes meter onder water en dat is een hele mooie plek. We will deal with it.’
HSBC in het nauw
Die uitspraak schoot zijn werkgever HSBC volledig in het verkeerde keelgat. CEO Noel Quinn zei in een toelichting op de opgelegde sanctie van schorsing: ‘Ik ben het totaal niet eens met de opmerkingen die vorige week zijn gemaakt op de FT Moral Money Summit. Ze stroken niet met de strategie van HSBC’, schreef de topman op zijn LinkedIn-pagina.
De uitspraken van Kirk komen op een zeer ongelukkig moment. Eerder deze maand kwam het nieuws naar buiten dat de Britse reclamewaakhond HSBC had gewaarschuwd voor het gebruik van advertenties om haar reputatie te ‘greenwashen’. HSBC dient volgens de toezichthouder transparanter te zijn over haar bijdrage aan klimaatverandering.
In een tijd waarin investeerders in toenemende mate verwachten dat ESG-criteria een prominente rol spelen in het beleggingsbeleid, is de sector als de dood voor de aantijging van ‘greenwashing’. Voorbeelden van reputatieschade door misleidende marketing zijn niet uniek.
Spijtoptanten bij DWS en BlackRock
In augustus 2021 startte de Amerikaanse Securities and Exchange Commission (SEC) een onderzoek naar DWS. De beschuldiging kwam van Desiree Fixler (foto), de voormalige group sustainability officer van de Duitse asset manager. Haar werkgever gebruikte volgens haar onterecht duurzaamheidsclaims in de marketingstrategie. Werd Kirk nog op non-actief gesteld, Fixler werd eenvoudigweg ontslagen na haar uitspraken.
Ook het Amerikaanse BlackRock, de grootste asset manager ter wereld, krijgt het voordeel van de twijfel niet. Marcel Andringa, bestuurder uitvoerend balans- en vermogensbeheer van PME Pensioenfonds, dat notabene klant is bij BlackRock, hekelde op Linkedin dat het Amerikaanse huis ‘slappe hap’ opdient als het aankomt op engagement en stembeleid rond klimaatresoluties.
Ondanks de oproep aan de topmensen van genoteerde beursfondsen om hun bijdrage te leveren aan het bestrijden van de klimaatproblemen, lijkt BlackRock eerder de emmer achter de boot van duurzaam beleggen te zijn dan een katalysator, oordeelt Andringa.
Dat verwijt kwam eerder ook uit de beleggingssector zelf: Tariq Fancy (foto), de voormalige CIO voor duurzaam beleggen bij BlackRock, schreef in maart 2021 een felle aanklacht tegen het duurzaamheidsbeleid van de financiële sector. ‘In werkelijkheid komt duurzaam beleggen neer op weinig meer dan een marketinghype, pr-spinsels en onoprechte beloften van de beleggersgemeenschap’, stelde hij in een sectorbrede analyse. Fancy: ‘Bestaande beleggingsfondsen worden cynisch omgedoopt tot ‘groene’ fondsen - zonder waarneembare verandering van het fonds zelf of de onderliggende strategieën - louter omwille van de schijn en marketingdoeleinden.’
‘Hoe kan financiële wereld positief verschil maken?’
Inmiddels begint de kritiek ook van buiten op de sector verhit te raken. Docent en influencer Kees Klomp, die zich verzet tegen de focus op economische groei in de wereld en zich sterk maakt voor de zogenoemde “Betekeniseconomie” – een maatschappelijke onderstroom die aan kracht wint –, schrijft op Linkedin:
‘Ik heb er een gewoonte van gemaakt om tijdens lezingen te vragen/inventariseren hoeveel mensen de IPCC en/of IPBES rapporten hebben gelezen: de onderzoeken die respectievelijk klimaatverandering en ineenstorting van biodiversiteit in kaart brengen. Het is altijd confronterend en shockerend om te zien hoe weinig mensen hun vinger opsteken; zélfs als het alleen om het bestuderen van de samenvattingen gaat. Verreweg de meeste mensen kennen inhoud van de rapporten alleen maar via de (sociale) media.’
Klomp vervolgt: ‘Onlangs mocht ik mijn Betekeniseconomie-verhaal komen vertellen bij een groot, internationaal Finance-congres; een bijeenkomst waar de deelnemers in de zaal letterlijk verantwoordelijk zijn voor de investering van miljarden in fondsen die de klimaatverandering en de ineenstorting van biodiversiteit moeten tegengaan. Ook daar was de score vingers in de lucht na mijn vraag bedroevend laag. En dat is écht problematisch.
Hoe kun je nou weloverwogen financieel-ecologische beslissingen nemen, zonder ten diepste te begrijpen wat er ecologisch aan de hand is?! Hoe kan de financiële wereld nou een positief verschil maken in de ecologische toestand van de wereld, zonder écht verstand te hebben van ecologische zaken? Tijdens het desbetreffende congres heb ik me daarom hardop afgevraagd waarom er geen klimaatwetenschappers en ecologen aanwezig waren!
U zult het hopelijk met me eens zijn dat het verschil tussen de wereldbeelden rampzalig groot is. Onze huidige realiteit wordt gevormd door economische belangen en beslissingen. De wereld wordt bepaald door financiële doelen. Rendement. Groei. Efficiency. Dat is de norm. Dat vinden we normaal. Maar daarmee duiken we wel keihard in een ecologische afgrond’, concludeert Kees Klomp.
De SEC start offensief
De Amerikaanse SEC staat in de startblokken om de aanval te openen op overdreven milieu-, sociale en bestuurscertificaten in beleggingsproducten. De waakhond wil normen stellen voor de sector van duurzame fondsen die in de VS is uitgegroeid tot bijna 3.000 miljard dollar.
Gary Gensler, voorzitter van de SEC, zei dat het gemakkelijk is om te zien of melk vetvrij is dan om te beoordelen of een . ‘Het is misschien tijd om het gemakkelijker te maken om te zeggen of een fonds echt is wat ze zeggen dat ze is’, oordeelde Gensler. Woensdag zal gestemd worden over het publiceren van de concept-regels voor publiek commentaar.
Toenemende sociale onrust dreigt
Als de voortekenen niet bedriegen dan borrelt er een ideologische richtingenstrijd op, die heftiger zal worden naarmate de fall-out van klimaatverandering omvangrijker en existentiëler wordt. Zo waarschuwt het IMF voor toenemende sociale onrust, nu er naast klimaatverandering sprake is van een oorlog in de Oekraïne, die mede bijdraagt aan hogere prijzen van grondstoffen, waaronder tarwe en graan, alsook van olie en gas.
Tegen die achtergrond waarschuwde eerder deze maand António Guterres, de secretaris-generaal van de Verenigde Naties, voor een wereldwijde voedselcrisis die jaren kan duren. Het aantal mensen in de wereld dat niet zeker is van dagelijks voldoende voedsel zou zijn gestegen van 440 miljoen naar 1,6 miljard. Bijna 250 miljoen mensen in de wereld worden direct bedreigd met de hongersnood.
Mede in het verlengde daarvan neemt ook de kritiek op wereldleiders toe, namelijk dat zij veel praten maar (te) weinig doen om een klimaat- (en voedsel)ramp te voorkomen. Zondag was dat aanleiding voor protesten bij de opening van de 51e editie van het World Economic Forum in Davos (foto).
Gerelateerde artikelen op Investment Officer:
- Pensioenfonds PME valt BlackRock af om stembeleid
- Amerikaanse SEC onderzoekt DWS om ESG-claim
- De asset managers met het meeste vermogen in duurzaam