Hoewel de ene na de andere actieve ETF de markt op komt, voegen verschillende Nederlandse banken deze nog niet toe aan hun aanbod en ook pensioenfondsen kijken de kat uit de boom. De toegevoegde waarde ten opzichte van passieve strategieën moet nog blijken, vooral in de vorm van track record.
Het beste van twee werelden, dat lijken actief beheerde ETFs te combineren. De voordelen van reguliere, passieve ETFs en die van traditionele actief beheerde beleggingsfondsen. De verwachting van onder meer Morningstar is dat dit type hybride beleggingsfonds flink groeit. Al is de vraag of ze de index zullen verslaan en of ze écht wel zo actief zijn?
Waar een reguliere ETF een rendement gelijk aan de gevolgde index noteert, probeert een actief, hybride ETF de index juist te verslaan, doordat een fondsmanager die naar eigen inzicht bepaalde aandelen, obligaties, economieën of sectoren in de portefeuille van de ETF meer of minder zwaar aanzet.
‘The universe is growing, but most offerings are less active than you’d expect’
Morningstar
Actief beheerde ETFs gaan versneld groeien in aantal en beheerd vermogen, stelt Morningstar. De fondsenbeoordelaar en leverancier van beleggingsinformatie concludeerde dat in zijn eerder dit jaar verschenen rapport Active ETFs in Europe: Small, Shy, and on the Rise. Overigens bevat de ondertitel meteen een relativering over de mate van actief zijn van dit nieuw type ETF: The universe is growing, but most offerings are less active than you’d expect.
Momentum actieve ETFs
De groei van actieve ETFs zette de afgelopen jaren een versnelling in. Aanvankelijk zat de groei. bij obligatiestrategieën. In een omgeving met lage rente zagen beleggers in actief beheer een hoger rendementspotentieel. De afgelopen twee jaar kregen ook actieve aandelen-ETFs momentum. Onderstaande grafiek toont de groei van het beheerd vermogen in actieve ETFs, verdeeld over diverse beleggingscategorieën. Beleggers zijn de afgelopen jaren duidelijk meer in actieve aandelen-ETFs en actieve geldmarkt-ETFs gaan beleggen. De groei bij actieve obligatie-ETFs is eruit.
De groei van actieve ETFs zette de afgelopen jaren een versnelling in
Bron: Morningstar, gegevens per 31 maart 2024.
Ondanks hun groei spelen actieve ETFs in Europa nog maar een bescheiden rol, stelt Morningstar. Ze zijn nu goed voor ongeveer 2 procent van het totaal in ETFs belegde vermogen. Beleggers in Europa hadden per 1 maart van dit jaar de beschikking over 87 actief beheerde ETFs waarin in totaal 33,8 miljard euro is belegd.
In de Verenigde Staten nemen actieve ETFs een grotere vlucht. Daar zit ongeveer 6,5 procent van het in ETFs belegde vermogen in de actieve variant. Hierbij speelt ook een rol dat ETFs in Amerika over het algemeen een belastingvoordeel hebben ten opzichte van reguliere beleggingsfondsen.
Kat uit de boom
In Nederland kijken Rabobank en ING de kat uit de boom. De banken bieden actieve ETFs – nog – niet aan hun retailklanten aan. ‘De toegevoegde waarde van actieve ETFs moet zich nog bewijzen en duidelijker worden voor beleggers ten opzichte van reguliere passieve en smartbetastrategieën’, stelt Mary Pieterse-Bloem, hoofd van het Investment Office bij Rabobank. ‘Voor een klant is het nu helder wat een passieve of smartbetastrategie doet. Een passieve strategie volgt tegen lage kosten de index en bij smart beta wordt de index gevolgd met wat slimme aanpassingen en een lage tracking error. Als belegger weet je dat het toekomstig rendement dicht bij dat van de index zal zijn. Bij een actieve ETF heb je als belegger niet de zekerheid of de beheerder erin slaagt om op een systematische manier alpha te genereren tegenover de index. Ten opzichte van een actief beleggingsfonds is het enige voordeel van een actieve ETF nu alleen de betere verhandelbaarheid en de liquiditeit ervan. Een goede analyse van de performance die actieve ETFs behalen ten opzichte van het voordeel van betere liquiditeit is dan ook aan te bevelen.’
Riaan Prinsloo, beleggingsfondsenanalist bij de Investment Office van ING, wil ook meer bewijs. ‘De actief beheerde ETF is vanwege zijn liquiditeit en streven naar een hoger rendement dan de index een interessante ontwikkeling. Maar wij moeten er als analist goed naar kijken of ze hun belofte waarmaken. Een fondsmanager die met een eigen strategie afwijkt van de index is een kans, maar is ook een risico. Het is nu nog vroeg en we hebben weinig rendementsgeschiedenis van actieve ETFs. Ik wil eerst een track record van minimaal drie jaar en zien hoe het actieve ETF over een hele marktcyclus presteert.’
Beperkt actief in Europa
Dat het bij een actief beheerde ETF onzeker is of het de fondsmanager lukt om een hoger rendement dan de index te noteren – liefst over meerdere jaren – daarmee sommen Bloem en Prinsloo het belangrijkste nadeel op. Ook Morningstar noemt dit risico. Daarnaast wijst de firma op de hogere kosten van een actieve ETF en de kleinere diversificatie in vergelijking met een reguliere ETF. Een fondsmanager en analistenteam die de afwijkende posities bepalen, kosten geld. En afwijken van de index kan het risico met zich meebrengen dat de portefeuille minder gespreid en meer geconcenteerd is.
‘Een goede analyse van de performance die actieve ETFs behalen ten opzichte van het voordeel van betere liquiditeit, is aan te bevelen’
Mary Pieterse-Bloem, hoofd van het Investment Office bij Rabobank
En het is de vraag hoeveel extra rendement het actieve beheer oplevert. Volgens Morningstar zijn actieve ETFs in Europa ‘shy actives’: ETFs die terughoudend of voorzichtig actief zijn. Met een lager active share en lagere alpha is het extra rendement – en verlies – ten opzichte van de benchmark relatief klein. Concluderend stelt Morningstar dat beleggers hun verwachtingen voor extra rendement bij actieve ETFs moeten matigen.
Niet bij pensioenfondsen
Morningstar maakt in zijn onderzoek bij de gegevens over gebruik van actieve ETFs geen onderscheid tussen retailbeleggers en institutionele beleggers. ‘Tijdens onze gesprekken met asset managers die actieve ETFs aanbieden, zagen we dat ze hun verkoop richten op institutionele beleggers’, vertelt onderzoeker Jose Garcia-Zarate. ‘Dit komt omdat het vrij nieuwe beleggingsproducten zijn die extra kennis vereisen. Het aantal retailbeleggers dat actieve ETFs inzet neemt in Europa toe.’
Pensioenfondsen maken evenwel nauwelijks tot geen gebruik van actieve en passieve ETFs als beleggingsinstrument in hun portefeuille, ziet Dirk van Ommeren. Volgens het hoofd fondsmanagement bij fiduciair Achmea Investment Management, passen maatwerk via mandaten en actieve beleggingsfondsen beter bij de langetermijnhorizon van pensioenfondsen. ‘Er zijn bij een externe manager voorwaarden te bedingen over kosten, maar ook over bijvoorbeeld uit te sluiten ondernemingen of spreiding. In het geval van een gewenste tijdelijke allocatie of kortetermijnblootstelling kunnen ETFs een rol spelen, maar dat is een uitzondering.’
‘Een actieve ETF is meer een verpakking rondom een actieve strategie. Als onze klanten die actieve strategie of een enhanced indexing-strategie willen, dan ligt de selectie van een manager en het inrichten van een mandaat meer voor de hand.’
Actief verpakken in passief
Het aantal actieve ETFs neemt toe, verwacht Morningstar. Het onderzoek stelt vast, dat steeds meer actieve fondsmanagers overwegen om hun beleggingsstrategieën te verpakken en te distribueren in een ETF. Vanwege de flexibiliteit die een actieve ETF biedt en de populariteit van ETFs onder beleggers. Voor fondshuizen met actieve fondsen is een hybride ETF een mogelijkheid om te groeien en een plek op de overvolle markt voor reguliere ETFs te veroveren. En ze kunnen de actieve ETF aanprijzen door te wijzen op de expertise van hun eigen beheerteam.
Ook Pieterse-Bloem van de Rabobank ziet de markt voor actieve ETFs op termijn sterk groeien ‘als meer actieve fondsen hun strategie als ETF gaan aanbieden. Door meer aanbod van actieve ETFs worden ze wel die kant op bewogen.’
Robeco lanceerde deze week vier actieve ETFs en is daarmee een nieuwkomer op de markt voor actieve ETFs. Het fondshuis verpakt bewezen actieve strategieën als actieve ETF.
BlackRock’s iShares staat bekend om zijn index-ETFs en biedt ook actieve ETFs aan. Manuela Sperandeo, hoofd EMEA iShares product verwacht dat een belegger straks op basis van zijn doelen en voorkeuren éérst een strategie kiest, en vervolgens welke vorm hem het beste past. ‘Een index-ETF, een actieve ETF of een regulier beleggingsfonds. Actieve ETFs bieden hem meer mogelijkheden om te differentiëren.’
Themabeleggen en multi-asset
De actieve ETFs die momenteel in Europa verkrijgbaar zijn, bevatten volgens Morningstar voor zowel aandelen als obligaties de nodige kwantitatieve strategieën en duurzaamheidsthema’s. Themafondsen maken tot dusver maar een klein onderdeel uit van het beheerd vermogen in Europese actieve ETFs. Terwijl themabeleggen zich er goed voor leent, stelt Morningstar, gezien de moeilijkheid om een robuuste themaindex samen te stellen. En omdat veel actieve themafondsen een hoge vergoeding aan beleggers in rekening brengen, ziet Morningstar daar ruimte voor goedkopere actief beheerde ETFs.
‘Daar waar de markt inefficiënt is, zie ik een rol voor actieve ETFs weggelegd. Bijvoorbeeld bij themabeleggen. Maar niet bij een efficiënte markt zoals Amerikaanse aandelen.’
Riaan Prinsloo, beleggingsfondsenanalist bij ING
Multi-asset is een andere beleggingscategorie waar Morningstar mogelijkheden ziet. Het benchmarken van een multi-asset fonds is al een uitdaging op zich, omdat er nauwelijks een universeel geaccepteerde belegbare index is. Verder zijn actieve keuzes noodzakelijk bij de verhouding tussen de activa. Hierdoor zijn passieve oplossingen historisch een kleine niche in deze arena en kunnen actieve ETFs een plek veroveren.
‘Daar waar de markt inefficiënt is, zie ik een rol voor actieve ETFs weggelegd’, vertelt Prinsloo van ING. ‘Bijvoorbeeld bij themabeleggen. Maar niet bij een efficiënte markt zoals Amerikaanse aandelen.’ Ook Prinsloo verwacht de komende jaren veel lanceringen van actieve ETFs. ‘Theoretisch hebben actieve ETFs een voordeel, dat moet zich nu nog in de praktijk bewijzen.’