Een driedaags event in Brussel zet deze week de spotlights op impactbeleggen. Een markante case is het fonds Aquitara, dat geld ophaalt om bodems te saneren die tijdens de Vietnamoorlog met het giftige Agent Orange vervuild zijn.
Agent Orange was het ontbladeringsmiddel dat vliegtuigen en helikopters van het Amerikaanse leger tijdens de Vietnamoorlog loosden om dichte jungle te vernietigen. Het bevat enorme dosissen dioxine, wat meer dan vijftig jaar later nog steeds tot kanker, aangeboren misvormingen en zenuwaandoeningen leidt bij de bevolking.
‘Het probleem is enorm. De schattingen over de vervuilde grond variëren van 100.000 hectare tot 1 miljoen hectare. Ter vergelijking: heel België is ongeveer drie miljoen hectare’, vertelt Franc Bogovic, de co-oprichter van het fonds die onlangs zijn baan als vice-directeur van overheidsinvesteerder Finance&Invest Brussels opgaf en naar Singapore verhuist om zich volledig op Aquitara te richten.
Dat impactfonds haalt momenteel geld op bij family offices, particulieren en institutionele investeerders om het ontgiften van de vervuilde bodems te financieren. Het rekent daartoe op het Brusselse bedrijf Haemers Technologies, dat een veelbelovende saneringstechnologie ontwikkeld heeft. Eerst wordt de grond verwarmd totdat de verontreiniging verdampt en daarna wordt dat giftige gas uit de bodem gezogen. De techniek werd in 2022 voor het eerst ter plaatse getest op de vervuilde luchtmachtbasis Bien Hoa.
Grondrechten
De vergoeding voor de beleggers komt er in de vorm van grondrechten. Niet van de gesaneerde grond, maar in economisch ontwikkelingsgebied in de provincie Dong Nai. Het idee is om daar zogeheten eco-industrieparken uit te bouwen die op duurzame energie gaan draaien.
‘Als impactinvesteerder krijg je daardoor toch een mooie blootstelling op een economie die met 6 à 7 procent per jaar groeit. Let wel: privaat eigendom bestaat niet in Vietnam, het gaat om verlengbare leasingcontracten van vijftig jaar’, legt Bogovic uit. ‘De deal die we de Vietnamese overheid willen sluiten is dat we die grondrechten niet rechtstreeks kopen, maar het equivalente bedrag gaan gebruiken voor investeringen in bodemsanering elders.’
Aquitara heeft intussen 60 miljoen euro aan voorwaardelijk toegezegd kapitaal van impactinvesteerders kunnen bewerkstelligen. Voorwaardelijk, want de deal met de Vietnamese overheid is nog niet definitief bezegeld.
De hulp van internationale investeerders zou Vietnam wel goed uitkomen. Het land is om principiële redenen terughoudend om zelf op te draaien voor het saneren van vervuiling die door een ander land, de Verenigde Staten, veroorzaakt is. Van de VS is echter weinig heil meer te verwachten. Een saneringsprogramma van de Amerikaanse hulporganisatie USAID viel eerder dit jaar abrupt stil omdat de Amerikaanse president Donald Trump de geldkraan voor heel USAID dichtdraaide. Aquitara biedt dus een private oplossing voor een financieringsbehoefte die anders moeilijk ingevuld raakt.
Buurtwinkels
Er is nog een derde luik aan het project. Aquitara wil ook financiële steun geven aan de slachtoffers van Agent Orange om hun eigen buurtwinkeltje op te richten en zo een stabiel inkomen te verdienen. De eerste drie winkels gingen intussen open, maar de ambitie ligt veel hoger. Bogovic spreekt van 150 buurtwinkels, verspreid over het hele land.
Aquitara hoopt met zijn impactfonds, dat in Singapore gestructureerd wordt en onder meer via Belgische private privaks gevoed zal worden, dus drie vliegen in een klap te slaan: de verontreinigde gronden zuiveren, impactgedreven internationale investeerders toegang geven tot groei-economie Vietnam en de lokale handelaars een duwtje in de rug geven.
‘De redenen waarom investeerders mee in het verhaal stappen, lopen uiteen’, zegt Bogovic. ‘Voor de ene gaat het vooral om de sociale impact, voor de andere om toegang tot de Vietnamese economie en voor nog een andere is het de mix.’
Het project gaat een beslissende fase in, na meer dan een jaar van overleg met de Vietnamese overheid over zowel de techniek van de sanering als de financiële deal rond de grondrechten. Aquitara heeft goede hoop op definitief groen licht van de Vietnamese overheid, na de positieve signalen tijdens het staatsbezoek van het koninklijk echtpaar afgelopen april.
Eens de deal met overheid over de grondrechten goedgekeurd is, wordt de voorwaardelijke toezegging van 60 miljoen euro ontgrendeld en gaan er zich wellicht nieuwe investeerders aandienen. Bogovic: ‘Er staan nog enkele grote tickets in de wachtkamer. Ik maak me sterk dat we vlot het beoogde doel van 100 miljoen euro gaan bereiken.’
De Belgian Impact Week, eigenlijk een driedaagse, vindt van 4 tot 6 november plaats in Tour & Taxis te Brussel.