De Europese Unie staat voor een serieuze uitdaging als ze de Verenigde Staten economisch wil blijven bijbenen. Volgens economen van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) beleggen Europese beleggers te weinig in durfkapitaal en is deze sector onderontwikkeld in dit deel van de wereld.
De gemiddelde jaarlijkse groei van het Amerikaanse reële BBP is 2,03 procent sinds de eeuwwisseling. De Europese Unie moet het doen met iets meer dan de helft; 1,16 procent.
Volgens het IMF wordt dat verschil bijna volledig gedreven door het verschil in gemiddelde jaarlijkse groei van de arbeidsproductiviteit. Voor hogere productiviteit moet er meer geld naar zogenaamde venture capital-beleggingen, stellen economen van het IMF in een recente publicatie.
Mensen in de EU produceren momenteel 26 procent minder per uur dan ze zouden doen als de productiviteit sinds 2000 net zo snel was gegroeid als in de Verenigde Staten. Volgens econoom Nathaniel Arnold beleggen institutionele partijen in de EU te weinig, waardoor het continent achterblijft bij het ontwikkelen van “superster”-bedrijven die onevenredig veel bijdragen aan de totale werkgelegenheid en economische groei.
Een gapend gat
De cijfers spreken boekdelen. In de afgelopen tien jaar bedroegen durfkapitaalinvesteringen in de EU gemiddeld slechts 0,3 procent van het bruto binnenlands product (BBP) per jaar, grofweg 130 miljard dollar. Ter vergelijking: Amerikaanse durfkapitaalfondsen hebben in dezelfde periode 924 miljard dollar opgehaald.
‘Institutionele beleggers zoals pensioenfondsen en verzekeraars zijn een belangrijke potentiële bron van privaat kapitaal die momenteel relatief weinig investeert in durfkapitaal’, zegt hij tegenover Investment Officer.
Zie ook: Stepping Up Venture Capital to Finance Innovation in Europe
Dat tekort aan grote durfkapitaalfondsen in Europa is volgens het IMF een “kostbare zwakte”. Wanneer Europese startups het punt bereiken waarop ze grote bedragen nodig hebben om snel op te schalen, wenden ze zich vaak tot Amerikaanse fondsen. Veel startups verhuizen in hun geheel naar de VS om van de voordelen van een beter gefinancierd ecosysteem te profiteren.
In de afgelopen tien jaar zijn er in de EU minder dan 35 fondsen opgericht met meer dan 500 miljoen euro aan financiering. Dit betekent dat er weinig fondsen zijn die in staat zijn om individuele startups te voorzien van 30 tot 50 miljoen euro groeifinanciering per ronde.
Dat de gegevens van Invest Europe laten zien dat nieuwe durfkapitaalfondsen die van verzekeraars en pensioenfondsen zijn opgehaald de afgelopen jaren zijn toegenomen, wijdt Arnold aan een stijging van de totale opgehaalde fondsen. ‘De door verzekeraars en pensioenfondsen opgehaalde fondsen blijven een klein aandeel van het totaal, ongeveer 10 procent’, zegt Arnold.
Banken vormen hindernis
De drie auteurs van het rapport, onder wie economen Jan Frie en Guillaume Claveres, wijzen op het op banken leunende financiële systeem van Europa. Dat het gebruikelijk is voor bedrijven om voor investeringen bij de bank aan te kloppen, is een “ongelukkige werkelijkheid” voor startups, aldus het IMF.
Hoogtechnologische startups ontwikkelen vaak nieuwe technologieën en bedrijfsmodellen, die risicovol zijn en moeilijk te beoordelen kunnen zijn voor banken. Bovendien ligt de waarde van startups vaak in hun mensen, ideeën en andere immateriële assets, schrijven de economen. ‘Dat is moeilijk te gebruiken als onderpand voor een banklening’, aldus het rapport.
Banken worden ook beperkt door regels die – terecht – leningen aan risicovolle bedrijven zonder onderpand beperken, zelfs als het snelgroeiende bedrijven betreft die waarschijnlijk later grote winsten zullen maken.
Rendement
Het feit dat Amerika het best gefinancierde startup-ecosysteem ter wereld heeft, betekent overigens niet per se dat Amerikaanse beleggers altijd meer verdienen aan hun keuzes, blijkt uit een rapport van de brancheorganisatie Invest Europe.
Europese durfkapitaalfondsen hebben sinds 2002 een netto jaarrendement van 12,65 procent behaald, wat hoger is dan de 12,25 procent van Amerikaanse investeerders, aldus Invest Europe. Europese fondsen hebben ook beter gepresteerd dan hun Amerikaanse tegenhangers over periodes van vijf en tien jaar.
De data van PitchBook spreken de analyse van Invest Europe echter tegen. Gegevens over het interne rendement (IRR) van 1.709 durfkapitaalfondsen tonen aan dat Amerikaanse vehikels tot het afgelopen jaar over bijna alle tijdsperiodes beter gepresteerd hebben dan hun Europese tegenhangers.
Gedetailleerde gegevens over de allocaties van EU-verzekeraars en pensioenfondsen aan durfkapitaal zijn niet gemakkelijk beschikbaar. Gegevens voor hun private-equitybeleggingen kunnen worden gedownload van EIOPA, waarvan durfkapitaal deel uitmaakt, maar niet afzonderlijk wordt gerapporteerd. Industriële rapporten, zoals het Atomico 2023 State of European Tech-rapport, geven aan dat durfkapitaal een zeer klein deel uitmaakt van de portefeuilles van EU-institutionele beleggers.