De wijnwereld werd in 1976 verrast: Steven Spurrier, de Britse wijnhandelaar, liet een jury van experten een reeks Franse en Amerikaanse wijnen blind proeven. In de categorieën Chardonnay (Californië vs. Bourgogne) en Cabarnet Sauvignon (Californië vs. Bordeaux) haalde de Verenigde Staten, tot ieders verbazing, twee keer goud. Sindsdien is de Verenigde Staten een beruchte speler in de wereld van wijn. Over de jaren heen, echter, is wijn niet alleen gegroeid tot een belangrijk consumptiemiddel, ook in een beleggingsportefeuille krijgt het een steeds belangrijkere plek.
Vanuit een academisch standpunt is wijn ook erg interessant om theorieën te testen. Zo is er onenigheid over de drijfreden achter momentum – de bevinding dat aandelen die het afgelopen jaar goed presteerde, het de komende maand significant beter doen dan aandelen die slecht presteerde. Een reeks academici stelt dat dit te maken heeft met risico: aandelen met positieve momentum, zijn aandelen die met elkaar zijn gecorreleerd en correlatie is iets wat je niet wilt (wanneer “de beurs” zakt, zakt heel je portefeuille tezamen naar beneden).
Momentum is, althans deze stroom van onderzoekers, een compensatie voor het genomen risico. Een andere stroom stelt dat het een gedragskenmerk is: mensen gaan onder-reageren op slecht nieuws en overreageren op goed nieuws over aandelen die ferm in het groen staan.
Om die reden gaan we op zoek naar andere beleggingen waar de karakteristieken minder snel wijzigen: wijn. Wanneer we wijn niet als een consumptiemiddel zien, maar als een belegging, kunnen we beter proberen te begrijpen welk van de twee kampen gelijk heeft: risico of gedrag. Hoe gaan we te werk? We gaan kijken naar de prijs die geboden wordt op veilingen voor flessen wijn, meer bepaald Acker – de derde belangrijkste veiler na Sotheby’s en Christies. Naar welke wijn kijken we specifiek? Alle (normale) 75cl flessen: meer dan 300,000 verschillende biedingen. We gaan op dezelfde manier te werk als bij een normale momentumstrategie:
- We groeperen alle wijn per domein, zoals Chateau Montalena – de winnaar van de wedstrijd in 1976.
- We berekenen het rendement (per domein) van 11 maanden tot en met 1 maand geleden.
- We sorteren alle domeinen op het berekende rendement en bekijken de beste en slechtste 20%.
- En dan bekijken we het verschil in rendement voor de volgende maand, kwartaal en jaar.
Aandelen
Bij aandelen is het resultaat duidelijk: de best presterende aandelen hebben de maand tot en met 1 jaar erna nog steeds een hoger rendement dan de slechtst presterende aandelen. Bij wijn zien we net het omgekeerde: de best presterende domeinen zijn diegene die de slechtste prestatie neerzetten in de maanden erna (en net omgekeerd, de slechtst presterende domeinen zijn diegene die de beste prestatie hebben, tot 1 jaar na onze analyse). Dit verschil bedraagt -1,5 procent de volgende maand tot -3,5 procent na 1 jaar. Dit doet ons wel vermoeden dat gedrag een belangrijkere rol heeft dan wat andere academici durven beweren en dat “momentum” dus geen compensatie is voor risico, maar meer gedreven wordt door geluk.
Welke wijndomein kende de grootste terugval? Bryant Family, een Amerikaanse producent uit Napa Valley, Californië. Dit domein kende het jaar voor we de strategie toepassen consistent het beste resultaat (37 procent van de tijd behoorde hij tot de best presterende wijndomeinen).
Moeten we dan beleggen in de wijn van Bryant Family? Helaas is het te mooi om waar te zijn. Het verschil tussen Bryant Family en het Bourgondische Dujac, de slechtst presterende op basis van cumulatief rendement van het voorgaande jaar, is meer dan 5 procent- in het voordeel van Frankrijk. Moesten we onze strategie in de praktijk omzetten, wint Frankrijk deze keer duidelijk van de VS. De wereld is dus duidelijk veranderd sinds 1976.
Prof. Dr. Gertjan Verdickt is docent aan de KU Leuven en Investment Officer kennisexpert.