De hernieuwde opkomst van het Amerikaanse protectionisme zet de Federal Reserve onder druk. Beleggers houden opnieuw rekening met handelsverstoringen, oplopende inflatie en een afzwakkende groei in de Verenigde Staten. Vooralsnog krijgt Azië de eerste klap.
President Donald Trump publiceerde maandag via Truth Social een reeks ondertekende brieven waarin hij nieuwe importheffingen aankondigt voor minstens een tiental landen. Goederen uit Japan, Zuid-Korea, Maleisië en Kazachstan krijgen vanaf 1 augustus een tarief van 25 procent opgelegd.
Volgens berichten van Politico en Reuters heeft Washington de EU een voorstel gedaan om een basistarief van 10 procent op Europese importen in stand te houden. Voor gevoelige sectoren als de luchtvaart en sterke drank zouden uitzonderingen gelden, aldus een EU-diplomaat en een nationale ambtenaar die bij de onderhandelingen betrokken zijn.
Zuid-Afrika moet rekenen op een importheffing van 30 procent. Producten uit Laos en Myanmar worden belast tegen 40 procent. Voor Thailand geldt een tarief van 36 procent. De maatregelen vormen de scherpste escalatie van het Amerikaanse handelsbeleid sinds Trumps terugkeer op het politieke toneel.
‘Het belangrijkste effect is waarschijnlijk een afkoelende economie en daarmee druk op de Fed om de rente te verlagen’
Brad Setser, voormalig econoom bij het Amerikaanse ministerie van Financiën.
‘Een forse tariefverhoging zorgt voor eenmalige prijsdruk, maar het belangrijkste effect is waarschijnlijk een afkoelende economie en daarmee druk op de Fed om de rente te verlagen’, zegt Brad Setser, senior onderzoeker bij de Council on Foreign Relations en voormalig econoom bij het Amerikaanse ministerie van Financiën.
‘Trump wil overduidelijk een economie die minder verweven is met de wereld. Vandaar deze heffingen’, aldus Setser tegenover Investment Officer.
De eerste reactie op de financiële markten was gematigd. De S&P 500 sloot maandag bijna 1 procent lager, na de recordstanden van eerder deze maand. De rente op langlopende staatsleningen daalde licht.
EU de volgende
Luc Aben, hoofdeconoom bij Van Lanschot Kempen, schreef maandag dat Europa nerveus blijft. ‘Trump heeft traditioneel een harde lijn gevolgd richting Europa. Daarom sloten de Europese beurzen vorige week voorzichtig af. Een stevige maatregel tegen het continent kan markten makkelijk opnieuw in beweging brengen.’
Toch wijst Aben erop dat Washington na de eerste schok op 2 april weer snel aan de onderhandelingstafel terugkeerde. ‘Dat laat zien hoe snel spanningen weer kunnen afnemen, zelfs na een harde openingszet.’
Lazard verwacht 120 basispunten extra inflatie
Trump hintte zondag al op het versturen van ‘TARIFF Letters, and/or Deals’ aan maximaal vijftien landen, met ingangsdatum op 1 augustus. De aankondiging van maandag, met specifieke tarieven en doelwitten, maakt daar nu concreet werk van, en beëindigt daarmee mogelijk een periode van relatieve laksheid onder beleggers.
‘De VS hebben hun gewogen gemiddelde importtarief verhoogd tot het hoogste niveau in bijna negentig jaar’, aldus Ronald Temple, hoofdstrateeg bij Lazard. ‘Begin 2025 stond het gemiddelde tarief nog onder de 3 procent. Inmiddels zitten we net onder de 16 procent.’
Temple waarschuwt voor substantiële gevolgen. ‘Een verhoging van deze omvang zal naar verwachting leiden tot een stijging van de kerninflatie in de VS met ongeveer 120 basispunten tegen het einde van het jaar. Verdere verhogingen versterken dat effect, en zullen ook de wereldwijde groei drukken.’
Zijn waarschuwing komt op het moment dat beleggers hun verwachtingen voor een snelle renteverlaging door de Fed al hadden bijgesteld, mede door sterke arbeidsmarktcijfers.
Renteverlaging in september
De Federal Reserve zal naar verwachting deze maand nog geen renteverlaging doorvoeren, maar in september wel beginnen. De rente op tienjaars treasuries steeg sinds het junidieptepunt met 15 basispunten tot 4,4 procent. De tweejaarsrente beweegt rond de 3,9 procent.
Volgens Temple is de economische schade nog onvoldoende ingeprijsd. ‘Sinds het uitstel van ‘wederkerige tarieven’ met negentig dagen hebben beleggers de macro-economische impact en gevolgen voor bedrijfswinsten grotendeels genegeerd.’
‘Maar die laksheid zal worden getest zodra het inflatoire effect van de heffingen duidelijker wordt en bedrijven fors meer gaan betalen, niet alleen voor eindproducten maar ook voor onderdelen die in de VS worden geassembleerd.’
Vooralsnog zijn de spanningen nog niet zichtbaar in de officiële Amerikaanse cijfers. De headline-inflatie liep in mei op tot 2,4 procent, tegen 2,3 procent in april. De kerninflatie bleef stabiel op 2,8 procent. De werkloosheid daalde van 4,3 naar 4,1 procent, mede door aanhoudende werving en een krapper arbeidspotentieel als gevolg van strengere immigratiehandhaving.
‘De effecten van het veranderende Amerikaanse handelsbeleid zijn substantieel. Dit verhaal is nog lang niet ten einde.’
Ronald Temple, hoofdstrateeg bij Lazard
Toch waarschuwt Temple dat de arbeidsmarkt brozer is dan ze lijkt. ‘De cijfers van deze week zijn ingewikkelder dan ze eruitzien. Ontslagen blijven laag, maar de aanwervingen zijn teruggevallen naar het laagste niveau in meer dan tien jaar. Werkgevers lijken afwachtend, zowel in aannemen als ontslaan, in afwachting van duidelijkheid over handelsbeleid en arbeidsaanbod.’
Het Amerikaanse beleid zorgt zo voor een ongebruikelijke uitdaging voor centrale banken. Strengere deportaties verlagen het arbeidsaanbod, hogere tarieven jagen de inflatie op. Het is een mix die kan leiden tot lagere werkgelegenheid, een stabiele werkloosheid en tegelijk hogere inflatie en tragere groei.
‘Dat is geen recept voor renteverlaging, maar voor stagflatie’, aldus Temple. Setser wijst bovendien op een diepere paradox. ‘Trump wil minder economische integratie met de wereld, maar het enorme Amerikaanse begrotingstekort betekent dat de VS afhankelijk blijven van buitenlandse financiering. Hoe dat wordt opgelost, is nog onduidelijk.’
‘Kortom, de effecten van het veranderende Amerikaanse handelsbeleid zijn substantieel. En dit verhaal is nog lang niet ten einde’, aldus Temple.