Trump wil bij een herverkiezing niet alleen gehoorzame Fed-bankiers, maar ook directe invloed op het monetaire beleid van de Verenigde Staten. ‘Een rampzalig plan’, waarschuwt voormalig Fed-adviseur Sylvester Eijffinger.
De ex-president verklaarde donderdag tijdens een persbijeenkomst in Mar-a-Lago dat ‘de president op zijn minst inspraak moet hebben’ bij het rentebesluit van de Federal Reserve. ‘Ik heb veel geld verdiend, was succesvol, en denk dat mijn instincten beter zijn dan die van de Fed of de huidige voorzitter’, voegde hij eraan toe. Volgens Trump is monetair beleid vooral een kwestie van ‘onderbuikgevoel’.
Eijffinger, emeritus hoogleraar financiële economie, noemt de uitspraken verontrustend. ‘Het zou rampzalig zijn als Trump erin slaagt de onafhankelijkheid van de Fed verder in te perken’, zegt hij in gesprek met Investment Officer. Vooral de Amerikaanse staatsobligatiemarkt loopt een risico.
Twee opties
Trump heeft bij een herverkiezing twee opties om zijn invloed op de Fed te vergroten: hij kan de Federal Reserve Act aanpassen met steun van het Congres, of met goedkeuring van de Senaat een loyale voorzitter aanstellen. De markt verwacht dat economen Kevin Warsh, Kevin Hassett, Arthur Laffer en Steven Mnuchin potentiële kandidaten zijn voor die nominatie.
Hoewel de tweede optie geen wetswijziging vereist, dringen Republikeinse adviseurs aan op drastische veranderingen in de onafhankelijkheid van de Fed. Volgens conceptwetsvoorstellen, onthuld in april door The Wall Street Journal, zou de Fed onder direct toezicht van het Witte Huis komen te staan. Het toezicht door het ministerie van Financiën wordt aangescherpt.
Ook bevatten de voorstellen wetten die Trump in staat stellen om Fed-voorzitter Jerome Powell vóór het einde van zijn termijn in 2026 te ontslaan. De Federal Reserve Act stelt momenteel dat Fed-leden, inclusief de voorzitter, alleen ‘om gegronde redenen’ ontslagen kunnen worden.
Hogere rente door lage geloofwaardigheid
Als Trump erin slaagt om een voorzitter te installeren die op zijn bevel de rente verlaagt, kan dit het vertrouwen in de geloofwaardigheid van de centrale bank schaden, waarschuwt Eijffinger. Laat staan als hij zelf mag meebepalen wat de grootste centrale bank ter wereld met de rentestand doet.
Zijn hervormingen zouden paradoxaal genoeg kunnen leiden tot stijgende langetermijnrentes, ziet ook Wei Li, wereldwijd hoofd investeringsstrategie bij BlackRock. Zij gaf op Bloomberg Television aan dat Trumps uitspraken de rente kunnen beïnvloeden die de markt zal eisen voor overheidsobligaties.
Jay Barry, co-hoofd van de Amerikaanse rentestrategie bij JPMorgan Chase & Co., voegde eraan toe dat elke aantasting van de autonomie van het monetaire beleid de inflatieverwachtingen in gevaar kan brengen. ‘Langlopende rendementen kunnen stijgen als de markten de Fed zien als minder onafhankelijk en minder oplettend op beide kanten van zijn mandaat’, aldus Barry.
Ex-bajesklant als Fed-voorzitter
Trump zei vorige maand dat hij Jerome Powell zou laten aanblijven als hij herkozen wordt, maar een herbenoeming lijkt onwaarschijnlijk, volgens Eijffinger. ‘Powell opereert veel te onafhankelijk van de president om in aanmerking te komen voor een nieuwe termijn’, zegt hij.
Op donderdag liet Trump weten dat hij geregeld onenigheden had met Powell toen hij president was. Powell is vaak ‘nèt te vroeg en dan weer nèt te laat’, zei hij, verwijzend naar het rentepad van de Fed.
Trump zal waarschijnlijk kiezen voor Peter Navarro, vermoedt Eijffinger. Navarro, die in juli vrijkwam na een gevangenisstraf van vier maanden voor het negeren van een dagvaarding van het Congres, is een groot voorstander van handelstarieven tegen China en is een van Trumps belangrijkste adviseurs.
‘Hij is volledig gepolitiseerd’, zegt Eijffinger. ‘Navarro heeft niet het niveau van Powell en weet dat hij precies zal moeten doen wat Trump hem opdraagt. Hij is een trouwe vazal.’
Of Powell zelf volledig onafhankelijk is, betwijfelt hij. Eijffinger, die sinds 1992 meermaals als wetenschapper en adviseur werd uitgenodigd door het bestuur van de Federal Reserve, zag de politisering van de centrale bank tijdens verkiezingsjaren van dichtbij.
Renteverlagingen
Powell zal zijn uiterste best doen om de kansen van Kamala Harris te maximaliseren, maar hij zal dat niet openlijk toegeven. ‘Zij zou hem waarschijnlijk wel opnieuw aanstellen.’
‘Hoewel Powell op korte termijn beperkt invloed heeft, heeft hij er belang bij dat de economische groei op peil blijft of dat de werkloosheid niet fors stijgt’, zegt hij.
Een renteverlaging zou symbolisch kunnen zijn en het consumentenvertrouwen versterken. De markten verwachten een verlaging in september, en als de Fed niet ingrijpt, kunnen de financieringskosten stijgen en worden de financiële omstandigheden strakker.
‘Het vertrouwen van de Amerikaanse kiezer in de economie moet zoveel mogelijk behouden blijven. Daarom zijn mogelijke renteverlagingen in september ook politiek gemotiveerd’, zegt Eijffinger.
Jerome Powell ontkende vorige maand nog maar eens krachtig de kritiek dat hij als Fed-voorzitter politieke invloeden zou laten meespelen bij rentebesluiten: ‘We gebruiken onze middelen nooit om een politieke partij, een politicus of een politiek resultaat te steunen of tegen te werken.’