Voorzichtigheid in het beleggingsbeleid won niet de hoofdprijs in 2023. Uit vrees voor een (milde) recessie namen drie van de vijf grote Nederlandse private banken afgelopen jaar niet echt afscheid van een onderweging in aandelen, terwijl die beleggingscategorie uiteindelijk floreerde. Dat leverde een verschil op in relatieve performance van een procentpunt of meer.
De voet bleef bij drie van de vijf banken op de rem, zo blijkt uit het halfjaarlijkse onderzoek van Investment Officer naar de neutrale beheerportefeuilles van ABN Amro, ING, InsingerGilissen, Rabobank en Van Lanschot Kempen. Uitgangspunt in dat onderzoek is een klant met een te beleggen vermogen van 1,5 miljoen euro. ABN Amro, InsingerGilissen en Van Lanschot Kempen bleven gedurende het hele jaar licht terughoudend. Eerst vanwege zorgen over inflatie en rentie, later onder meer met het oog op volatiliteit door geopolitieke spanningen. Rabobank en ING hielden daarentegen vast aan een neutrale weging in zowel aandelen als obligaties - Rabobank nam in de zomer zelfs extra cyclische aandelen op in de portefeuille - en dat leverde (ruim) een procentpunt meer rendement op. Daarmee leverde Rabobank de beste absolute performance van de vijf banken, terwijl ING het beste relatieve rendement scoorde.
Zowel voor aandelen als obligaties was 2023 uiteindelijk een fantastisch jaar. De MSCI ACWI Index won 18,1 procent, terwijl de voornaamste obligatiebenchmarks rond de 7 of 8 procent presteerden, met uitschieters naar boven voor high yield obligaties en naar beneden voor bijvoorbeeld Britse staatsobligaties. Het beursjaar had echter ook veel weg van een lange rit in de botsauto’s, vol onverwachte clashes en even onverwachte duwtjes in de goede richting. En dus bij uitstek onvoorspelbaar.
Nederlandse banken stortten zich daarbij overweging niet in hectiek, maar neigden ertoe de kat uit de boom te kijken. Wat overigens tot prima netto rendementen heeft geleid, van ruim 8 tot ruim 10 procent - zoals uit onderstaand overzicht blijkt. Maar de door de banken zelf gekozen benchmarks werden niet gehaald. Die presteerden namelijk boven de 12 procent.
‘De voorzichtigheid in ons beleggingsbeleid heeft in 2023 niet geloond’, zo oordeelt Maarten Kneepkens van Van Lanschot Kempen (foto) over de eigen inspanningen. De bank hield halverwege het jaar vast aan een licht onderwogen positie in aandelen, in de veronderstelling dat de hoge inflatie de koopkracht van consumenten onder druk zou zetten en dat de verkrapping in het monetaire beleid de kredietverlening aan bedrijven zou beperken. ‘Volop risico nemen was - achteraf gezien - de betere keuze geweest.’ Bovendien pakte de strategische keuze voor smallcaps in de portefeuille negatief uit.
ABN Amro verhoogde voor het ESG Fondsen Mandaat aan het begin van de tweede jaarhelft de allocatie naar aandelen naar neutraal, maar dat was toch geen garantie voor een rendement in lijn met de benchmark. ‘Dat kwam door de bewuste keuzes die we hebben gemaakt vanwege ESG-redenen’, zo stelt Peter Pauw van ABN Amro. Bij die keuzes hoort bijvoorbeeld ook een kleiner aandeel in de zeer grote Amerikaanse IT- en internetbedrijven, de Magnificent Seven. ‘En deze groep had afgelopen jaar een ongekend sterk positief rendement.’ In mindere mate gold dit ook voor beleggingen in fossiele energie, wapenfabrikanten en mijnbouwbedrijven. Het niet-financiële resultaat van de portefeuille voer daar uiteraard wel bij. ‘De Co2-uitstoot van de aandelenportefeuille ligt ruim 55 procent lager dan de uitstoot van de benchmark’, zo merkt Pauw op. Overigens in de wetenschap dat deze maatstaf geen deel uitmaakt van dit onderzoek.
Ook Taoufik Boussebaa van de Rabobank verwijst naar de Magnificent Seven in zijn toelichting op de relatieve underperformance van de Rabo Beheerd Beleggen Exclusief-portefeuille. ‘Deze zeven techreuzen hadden een goede performance, maar zijn onderwogen in onze satellietfondsen. Dat kostte over heel 2023 3,2 procentpunt aan relatieve performance op het aandelenstuk. Daarnaast deden de Aziatische aandelen het minder goed dan verwacht en heeft het beleggingsthema duurzame energie rendement gekost.’ Maar Rabo’s assetmix (50 procent aandelen, 50 procent obligaties) leverde een hoger rendement op dan dat van sommige portefeuilles met een groter deel aandelen.
Verwachte recessie
Voorzichtigheid was ook troef bij InsingerGilissen, met een lagere weging voor aandelen. ‘Aan het begin van het jaar was de portefeuille voorzichtig gepositioneerd vanwege een verwachte recessie in Europa en een groeivertraging in de VS’, aldus senior portfolio manager Gerwin Griffioen (foto). De accenten op defensieve sectoren zoals voedings- en gezondheidsbedrijven en op Amerikaanse staatsobligaties pakten minder goed uit. Toch blijft de bank ook nu nog een voorzichtige koers varen. Nu is het niet meer de rente die zorgen baart, maar de groeivooruitzichten. ‘Wij verwachten dat de groei van westerse economieën zal afnemen. Voor Europa en in mindere mate de VS houden we rekening met milde recessies.’
ING heeft van de vijf private banken de beste relatieve performance geleverd over het jaar 2023. Een aantal keuzes pakten goed uit: een onderwogen positie in Aziatische aandelen, nutsbedrijven en basismaterialen en overwogen posities in IT en communicatiediensten. ING startte het jaar met een neutrale weging voor zowel aandelen als obligaties, zo zegt investment manager Nathan Levy (foto), waarna de weging in aandelen opliep door koerswinsten. De alternatieve beleggingen deden het minder goed. ‘Grondstoffen haalden een negatief resultaat, maar vastgoed deed het met 6,9 procent goed en ook de asset-backed securities presteerden met plus 5 procent positief’, aldus Levy.
Obligaties
De forse rentebewegingen maakten van 2023 een heftig jaar voor de obligatiemarkten. Zoals gezegd kwam de outperformance van de Europese obligatiemarkten ten opzichte van de Amerikaanse InsingerGilissen niet goed uit. In het kader van spreiding koos die bank juist voor een overweging in Amerikaanse obligaties. Overigens houdt InsingerGilissen vast aan de overtuiging dat spreiden een goed idee is. Senior portfolio manager Walter Leering (foto): ‘De portefeuille is onder meer belegd in obligaties van ontwikkelingsbanken en heeft een brede spreiding over staats-, bedrijfs-, high yield-obligaties en obligaties uit opkomende markten.’
ING heeft binnen eurostaatsobligaties een allocatie naar wereldwijde inflatiegekoppelde obligaties, maar de posities in die categorie bleven wat achter. Ook heeft die bank een voorkeur voor investment-grade bedrijfsobligaties en - met name sinds november vorig jaar - voor obligaties in opkomende markten in harde valuta (in tegenstelling tot lokale valuta). Al met al hadden die keuzes een neutraal resultaat ten opzicht van de benchmark, zo laat de bank weten.
ABN Amro liet op de obligatieportefeuille een iets lager rendement noteren dan de benchmark. ‘Vooral door de lichte onderweging van de meer risicovolle obligaties uit de opkomende markten en uit het high yield-segment’, aldus Peter Pauw (foto). Halverwege het jaar besloot ABN Amro de langere looptijden een zwaardere weging te geven zodat de portefeuille rentegevoeliger werd. Die keuze pakte uitstekend uit. Toen de Amerikaanse rente in het laatste kwartaal een grote daling liet zien, is winst genomen op deze positie. ‘De looptijd blijft momenteel licht overwogen, want we verwachten een verdere daling van de rente in 2024 bij een zwak blijvende groei in Europa en de VS’, voegt Pauw daaraan toe.
Ook een aantal keuzes van de Rabobank op de obligatiemarkten pakte goed uit. ‘Zo kochten wij in het voorjaar obligaties in euro aan ten laste van wereldwijde obligaties’, aldus Boussebaa (foto). ‘Met name vanwege het sterk teruggelopen renteverschil tussen euro- en dollarobligaties. Ook de hoge kosten om dollarobligaties af te dekken speelden een rol. Uiteindelijk presteerden Europese obligaties in 2023 2,5 procentpunt beter dan wereldwijde obligaties.’ Ook het wereldwijde bedrijfsobligatiefonds van Rabobank presteerde ‘een stuk beter dan z’n benchmark’. In de categorie hoogrisico-obligaties profiteerde de bank van de sterke prestaties van met name high yield en opkomende markten.
Verhogen duratie
Van Lanschot Kempen, tot slot, zag ook brood in het verhogen van de duratie en ruilde in september kortlopende EMU-staatsobligaties (van 1 tot 3 jaar) om voor middellange EMU-staatsobligaties met looptijden tussen 1 en 10 jaar. ‘Maar een verdere verhoging naar extra lange looptijden vinden we nog een brug te ver. Dat wordt pas opportuun als we inschatten dat de rentes weer structureel kunnen gaan dalen’, aldus Maarten Kneepkens.
Voorzichtigheid blijft immers troef, zo stelt Van Lanschot Kempen, net als andere banken overigens. De vaart waarmee beleggers een voorschot hebben genomen op lagere rentes is met de nodige reserves begroet. Kneepkens zegt te wachten op een mogelijke opleving van de lange rente alvorens de overwogen positie op staatsobligaties sterker aan te zetten. ‘Een recessie is nu niet ingeprijsd en dat is wellicht te optimistisch.’
Investment Officer onderzoekt sinds 2018 de meest gebruikte neutrale fondsenportefeuilles van ABN Amro, ING, InsingerGilissen, Rabobank en Van Lanschot Kempen voor vermogensbeheerklanten met een belegd vermogen van 1,5 miljoen euro. Alle vijf deelnemende banken leveren voor dit onderzoek gedetailleerde, actuele informatie aan. De invulling van de portefeuilles verschilt per bank. ABN Amro levert de resultaten van het ESG Fondsen Mandaat, ING het ING Select Fund, InsingerGilissen de Beheerstrategie Duurzaam, Rabobank die van Rabo Beheerd Beleggen Exclusief en Van Lanschot Kempen van de portefeuille Actief.
Op de pagina Modelportefeuilles kunt u eerdere artikelen lezen over de prestaties van de portefeuilles van de Nederlandse banken. Ook vindt u hier de actuele asset allocaties van ABN Amro, ING, InsingerGilissen, Rabobank en Van Lanschot Kempen.