Het zou goed zijn als er een limiet komt voor hoeveel vermogensbeheerders en banken mogen beleggen in huisfondsen. Te denken valt aan een regel dat nog maximaal 30 procent van het vermogen in eigen fondsen belegd mag worden.
Dat is een van de voorstellen die toezichthouder AFM vandaag heeft gepubliceerd in een consultatiedocument over voorwaarden voor vermogensbeheerders en banken die voor klanten in eigen fondsen beleggen.
Aanleiding voor het stuk is de ophef die ontstaan is nadat ABN Amro eerder dit jaar bekend maakte binnen haar zogenoemde multi manager-beheerportefeuilles alleen nog met eigen fund of mandates te gaan werken. Dit zijn huisfondsen gevuld met mandaten van andere aanbieders. Behalve ABN Amro zijn er volgens de AFM ‘enkele tientallen’ vermogensbeheerders en banken die met eigen fondsen werken.
Hoeveel van hen meer dan 30 procent van het vermogen in huisfondsen heeft zitten, weet hoofd toezicht Tim Mortelmans van de AFM niet precies. ‘Van een aantal weet ik het, maar van een heel aantal ook niet.’
Geen verbod
De AFM ziet geen wettelijke grondslag om vermogensbeheerders te verbieden in eigen fondsen te beleggen, maar ziet wel aanleiding voor het formuleren van extra voorwaarden die de geest van de wet onderstrepen. De wet waar aansluiting bij wordt gezocht is het provisieverbod. Doel daarvan was zogenoemde perverse prikkels uit te bannen die adviseurs konden verleiden fondsen te adviseren die niet in het belang waren van de klant.
De nieuwe voorwaarden moeten volgens Mortelmans gezien worden als ‘guidance’. ‘Wij formuleren geen nieuwe wetgeving, maar kregen zoveel vragen over dit onderwerp dat wij de behoefte hadden op papier te zetten hoe wij erover denken.’
Helemaal vrijblijvend zijn de voorwaarden echter niet. In samenspraak met de markt wil de toezichthouder tot algemeen gedragen standaarden komen, waarover zij zo nodig met marktpartijen het gesprek kan aangaan.
Open voor discussie
Hoe de voorgestelde limiet voor beleggen in eigen fondsen precies moet worden uitgelegd, staat volgens Mortelmans nog open voor discussie.
Op de vraag op welk niveau dit gaat gelden, zegt hij dat dit niet op klantniveau zal zijn, maar bijvoorbeeld op het niveau van het vermogen onder beheer en advies. Over waar de limiet precies komt te liggen, is wat Mortelmans ook discussie mogelijk. ‘Dit zou ook 20 of 40 procent kunnen worden. Het gaat om hoe aan het geheel aan voorwaarden invulling wordt gegeven.’
Belangenconflict
Hoewel er goede redenen kunnen zijn voor het werken met huisfondsen, is er als een vermogensbeheerder met eigen fondsen werkt per definitie sprake van een belangenconflict, stelt de toezichthouder.
De AFM vindt daarom dat vermogensbeheerders en banken die met huisfondsen werken, beleid moeten opstellen ter voorkoming en beheersing van belangenconflicten.
Een beheerder kan bijvoorbeeld geneigd zijn zoveel mogelijk cliënten in huisfondsen te laten beleggen, ook als dit voor de klanten niet het meest passend is. Een vermogensbeheerder met eigen fondsen kan bovendien geneigd zijn zo goedkoop mogelijke onderliggende fondsen te selecteren, zodat zijn marge zo hoog mogelijk is.
Bij het gebruik van eigen fondsen gevuld met mandaten van anderen door ABN Amro was in de markt twijfel ontstaan over wat de marge voor ABN Amro op de fondsen was.
In gesprek met Fondsnieuws zei de bank eerder dat er 10 tot 20 basispunten van de fee wordt ingehouden voor onder meer het doen van de fondsselectie, het verzorgen van de factsheets en het publiceren van een prospectus. Volgens critici kan het gezien de hoogtes van de fees van de fondsen echter niet anders dan dat hiernaast nog meer naar ABN Amro gaat.
Vaste gemiddelde winstmarge
De AFM stelt nu voor een vermogensbeheerder die met eigen fondsen werkt te verplichten met een vaste gemiddelde winstmarge te werken. Omdat dit concurrentiegevoelige informatie is, ligt het volgens Mortelmans echter in de lijn der verwachting dat partijen deze informatie niet openbaar hoeven te maken. ‘Maar de AFM wil het wel graag weten.’
Daarnaast moet duidelijk worden aangegeven wat de kosten zijn voor de dienstverlening en wat die voor het beleggingsproduct.
Een andere voorwaarde is dat duidelijk moet worden aangegeven voor welk type beleggers de eigen fondsen wel en niet geschikt zijn. Meer complexe producten kunnen bijvoorbeeld alleen geschikt zijn voor ervaren beleggers.
Openbaar selectie- en deselectiebeleid
Wanneer met huisfondsen gewerkt wordt, moet een vermogensbeheerder bovendien een duidelijk en openbaar selectie- en deselectiebeleid hebben, vindt de AFM.
Bang voor verschraling van het aanbod omdat mogelijk meer grootbanken met fund of mandates of andere eigen fondsen gaan werken, nu bekrachtigd is, dat dit onder voorwaarden mag, is Mortelmans niet.
‘Momenteel werkt ook al een deel van de beheerders met eigen fondsen en de keuze is nog altijd reuze. Ik heb niet de indruk dat iedereen straks met eigen fondsen gaat werken. Waar het om gaat, is dat partijen die dit doen, de keuze hiervoor goed kunnen uitleggen en transparant zijn over de manier waarop ze dit doen’, zegt hij.
De AFM gaat ook met verzekeraars en pensioenfondsen die met beleggingsfondsen werken over het toepassen van de voorwaarden in gesprek. Op dit moment wordt er echter nog gewerkt aan de invoering van een provisieverbod voor het selecteren van fondsen binnen verzekeringen en de AFM wil eerst weten hoe dat er precies uit gaat zien.
Marktpartijen en andere belangstellenden wordt gevraagd binnen zes weken op de voorstellen te reageren.
Meer achtergronden op Fondsnieuws:
- Analyse: ABN-fondsen en de geest van de wet
- Commotie over fund of mandates ABN Amro
- ABN Amro zet fund of mandates nu echt in
- Verzekeringen zitten vol met huisfondsen