De Fiscale Inlichtingen en Opsporingsdienst Fiod is nieuwe witwaspraktijken op het spoor binnen de Nederlandse financiële sector en jaagt daarmee ook achter banken aan die als poortwachter falen in hun controlerende taak.
Dat blijkt uit een interview dat het Financieel Dagblad had met Fiod-directeur Hans van der Vlist.
‘Ons onderzoek gaat door. We zijn al aan het ontdekken wat er nog meer niet in orde is’, aldus Van der Vlist. ‘Als banken hun rol als poortwachter niet goed vervullen komen we bij hen uit’. De Fiod-directeur verwacht van de
ING schikte begin september voor een record van 775 miljoen euro met het Openbaar Ministerie in vier witwaszaken. Toezichthouder DNB waarschuwde minister van Financiën Wopke Hoekstra toen al dat meerdere banken de wet ter bestrijding van witwassen onvoldoende naleven.
Graadmeter voor verbetering van de compliance is wat Van der Vlist betreft dat het aantal meldingen door banken van verdachte transacties omhoog gaat. ‘Als banken meer effort erin stoppen en zeggen: we gaan gezamenlijk nog wat extra’s doen om die criminele geldstromen uit onze systemen te peuteren moet dat ertoe leiden dat we de meldingen significant zien stijgen. Zo kunnen we dat meten’.
Financiële instellingen die niet hun uiterste best doen om witwassen te bestrijden, werken daar volgens Van der Vlist als ‘facilitator’ aan mee. ‘Als we echt fors vooruit willen, dan moeten poortwachters hun verantwoordelijkheid nemen’, aldus de Fiod-topman.
Het betekent volgens hem dat ze alerter zijn op de criminele geldstromen die door hun systemen lopen. ‘Dat ze die ook actief melden, dat we daar afspraken over kunnen maken. Dan kan het, in combinatie met de stille revolutie in opsporingsmethoden, snel gaan met de aanpak van witwassen. Dan schieten we op’.
In Nederland wordt jaarlijks voor ten minste 16 miljard euro aan crimineel geld witgewassen, bleek maandag uit een nieuwe studie van de Universiteit Utrecht in opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoek en Documentatiecentrum van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Van der Vlist schat dat daarvan het grootste deel via de banken loopt.
Binnen de Financial Intelligence Unit Nederland (FIU) wordt nu gekeken hoe ongebruikelijke transacties nog gemakkelijker gemeld kunnen worden. ‘En of banken zelf actiever met data-analyse kunnen kijken of ze die criminele geldstromen eruit halen. Dat zou ertoe moeten leiden dat we die stroom van meldingen significant zien stijgen de komende periode. Dat is voor ons de belangrijkste graadmeter’.
Minder meldingen
In 2017 nam het aantal gemelde ongebruikelijke transacties nog af, tot 361,015 tegen 417.067 het jaar ervoor. Daarvan werden 40.546 als verdacht aangemerkt met een gezamenlijke waarde van 6,7 miljard euro. Banken zelf namen daarvan maar 10 procent (4.163) voor hun rekening, de betaaldienstverleners meer dan 80 procent (33.533).
Op de vraag of zo’n proactieve houding van de banken de les van ING moet zijn, zegt Van der Vlist: ‘dat zou kunnen. Ik hoop het in ieder geval’. En op de vraag of hij de indruk heeft dat de banken hun taken serieus genoeg nemen: ‘Ik heb daar mixed signalen over’.
Hij zegt nog geen nadere plannen te hebben gezien van de banken voor een proactieve houding. ‘Maar die kunnen nog komen’. Rabo-topman Wiebe Draijer kondigde in september aan dat de banken denken over gezamenlijke en centrale toetsing van nieuwe klanten.
De Vereniging van Banken laat weten dat plannen voor samenwerking bij de aanpak van witwassen nog niet zijn geconcretiseerd. ‘We zijn in gesprek. Het vergt de nodige zorgvuldigheid, gezien de mogelijke juridische haken en ogen voor bijvoorbeeld de privacy en mededinging’, aldus de NVB-woordvoerder.
Copyright: Het Financieele Dagblad, 9 november 2018.