Sinds president Trump aan zijn tweede ambtstermijn is begonnen, neemt de Amerikaanse overheid steeds vaker belangen in bedrijven die als strategisch belangrijk worden beschouwd voor de nationale veiligheid. Beleggers maken zich zorgen over het effect dat dat heeft op de marktefficiëntie, maar profiteren op korte termijn van de stijgende aandelenkoersen.
JP Morgan, de grootste bank van de Verenigde Staten, kondigde vorige week aan dat het 10 miljard dollar gaat investeren in sectoren die cruciaal zijn voor de nationale veiligheid. De investering maakt deel uit van een tienjarenplan van de bank om 1.500 miljard dollar te alloceren naar defensie, energie en de maakindustrie. Het initiatief is volgens CEO Jamie Dimon ‘volledig commercieel en niet filantropisch’.
De bank lijkt een voorbeeld te nemen aan de Amerikaanse overheid. Sinds het jaarbegin heeft de Amerikaanse overheid meermaals investeringen in de nationale veiligheid bekendgemaakt. In juli kondigde het Pentagon bijvoorbeeld aan dat het 400 miljoen zou investeren in aardmetalenproducent MP Materials en in augustus liet president Donald Trump via Truth Social weten dat de Amerikaanse staat een 10 procent-belang had verworven in Intel Corporation om de nationale veiligheid te waarborgen. De koers van de chipproducent steeg na de bekendmaking van Trump, en zit nog altijd in de lift. Het aandeel MP Materials staat ten opzichte van januari 400 procent in de plus.
‘Enge’ vormen
Niet iedereen is gerust op de groeiende aanwezigheid van de Amerikaanse overheid in de financiële markten. ‘Op zich is het niet schokkend als de overheid een belang van 10 procent in een bedrijf neemt’, reageert investment consultant Arent Thijsen van InvestIQ, ‘maar onder het beleid van Trump neemt de machtsconcentratie enge vormen aan. Je ziet ook dat bedrijven zich steeds meer voegen naar de grillen van de overheid.’
Volgens Lucas Crasborn, directeur beleggingen van Optimix, komt de staatsinmenging voort uit het veranderende geopolitieke speelveld. ‘Deglobalisering en de nationale veiligheid vormen de nieuwe trend richting militarisering’, zegt hij. ‘Dat is geen vrolijke ontwikkeling. Het kapitaal zou beter besteed zijn aan maatschappelijke of technologische vooruitgang.’
Crasborn benadrukt dat de rol van de overheid idealiter ligt in het scheppen van gunstige randvoorwaarden voor bedrijven, niet in directe inmenging. ‘De staat moet zorgen voor een klimaat waarin ondernemingen kunnen floreren, in plaats van zelf de rol van investeerder aan te nemen’, zegt hij om met enige ironie daaraan toe te voegen: ‘Bovendien, zo’n sterk track record als asset allocator heeft de overheid niet.’
Toch biedt de nieuwe dynamiek ook kansen voor beleggers. Crasborns collega, senior portefeuillebeheerder Arjen van der Meer, ziet mogelijkheden voor wie alert inspeelt op de veranderende geopolitieke bewegingen. ‘Je kunt anticiperen op kortstondige schommelingen door vroegtijdig posities in te nemen’, zegt hij. ‘Het opwaartse potentieel is vaak groot terwijl het neerwaartse risico beperkt blijft.’
Koersspikes
Optimix nam bijvoorbeeld al vroeg een positie in het eerdergenoemde MP Materials, nadat een externe consultant de vermogensbeheerder had gewezen op ontwikkelingen bij het Department of Defense. Op 10 juli 2025 kondigde het Amerikaanse ministerie van Defensie aan voor 400 miljoen dollar in de producent van zeldzame aardmetalen te stappen, goed voor een belang van 15 procent - daarmee werd het de grootste aandeelhouder. De aandelenkoers steeg die dag met circa 50 procent.
Soortgelijke koersbewegingen waren te zien bij andere bedrijven die door Washington als strategisch zijn bestempeld. Zo steeg Lithium Americas met bijna 100 procent nadat de Amerikaanse overheid een belang van 10 procent aankondigde, terwijl Trilogy Metals zelfs meer dan 200 procent won. Over deze voorbeelden, en dat van chipproducent Intel, zegt Van der Meer: ‘Garantstellingen van de overheid, zoals minimumprijzen voor bepaalde aardmetalen, creëren een zekere vloer in de markt waar beleggers graag gebruik van maken. Het zorgt duidelijk voor een boost in het marktsentiment.’
Marktvervorming ligt op de loer
Die garantstellingen hebben ook een nadeel, waarschuwt investment consultant Thijsen. Het risico is er, zo zegt hij, dat bedrijven zich strategisch gaan positioneren richting beleidsprioriteiten. ‘De kans op faillissement daalt wanneer de overheid als partner optreedt, maar dat verstoort de natuurlijke risicoverhoudingen.’
Crasborn deelt die zorg. ‘Overinvestering en kapitaalvernietiging liggen op de loer wanneer politieke doelstellingen zwaarder wegen dan rendement. Een politieke agenda brengt vaak randvoorwaarden mee die niet per se in het belang van het bedrijf zijn’, zegt hij.
Volgens hem verschuift de focus bovendien continu. ‘Eerst was ESG het toverwoord, nu is dat defensie. Straks wordt het koper, nodig voor het moderniseren van het elektriciteitsnet. Beleggers volgen die trend, of ze dat nu willen of niet.’
Tussen kans en zorg
Dat overheden actief deelnemen in de markt is niet nieuw’, zegt Thijsen, ‘maar de schaal en politieke lading zijn nu groter. De bedragen vallen bovendien in het niet bij private deals, zoals de overeenkomst van ongeveer 300 miljard dollar waarbij Oracle cloudcapaciteit levert aan OpenAI.’
Crasborn erkent dat in sommige sectoren een duwtje in de rug onvermijdelijk is. ‘Bepaalde industrieën, zoals lithium, zijn nu eenmaal lastig volledig commercieel rendabel te maken’, zegt hij. ‘Dan is overheidssteun gerechtvaardigd, zolang die maar niet uitmondt in structurele afhankelijkheid.’
‘Als beleggers moeten we daar nuchter naar kijken’, voegt Van der Meer toe. ‘Het is niet aan ons om te oordelen of het goed of slecht is, maar wel om alert te zijn op de gevolgen voor marktbewegingen.’