Expertpanel

Door de stijgende rente lopen de verliezen op obligaties sterk op. Enkele weken terug zorgde dat al voor problemen in de Britse pensioensector, waar door ingrijpen van de centrale bank een faillissement kon worden voorkomen. De hefboomproducten die de Britse pensioenfondsen in de problemen brachten, zorgen nu ook voor de eerste margin calls bij de Nederlandse pensioenfondsen.

De wereld is plotsklaps veranderd. Financiële markten zijn hard wakker geschud. Met als aanleiding geen naderende recessie, maar een ongekende inflatieschok en een late diametrale koerswijziging van centrale banken. Obligatiemarkten zijn geschrokken en rentes in de hele westerse wereld zijn plotseling omhoog geschoten na decennia van langzaam omlaag kabbelen. Wat is er aan de hand in de obligatiemarkt?

Al decennialang worden transacties in aandelen en obligaties bijna volledig geautomatiseerd  (STP) afgewikkeld. Zelfs voor gangbare OTC-derivaten zijn inmiddels platforms en providers beschikbaar zodat ook die transacties steeds meer automatisch kunnen worden afgewikkeld. Bij de handel in fondsen komen we echter nog steeds het faxen tegen.

De VIX-index wordt bepaald aan de hand van S&P 500 call- en putopties. Het meet feitelijk de implied volatility, dus de toekomstige volatiliteit om de prijs van de onderliggende optiecontracten te rechtvaardigen. Als basis voor het prijzen van opties wordt het Black-Scholes model gehanteerd.

De minister van Financiën schreef vorige week een brief aan de Tweede Kamer en op bladzijde 30 van die brief stond dat het forfaitair rendement op beleggingen voor 2023 wordt gesteld op 6,17 procent. De asset mix, die de gemiddelde beleggende Nederlander volgens de overheid aanhoudt, bestaat voor 53 procent uit vastgoed, 33 procent uit aandelen en 14 procent uit obligaties.

In de afgelopen twaalf maanden was het rendement op bedrijfsobligaties maar liefst min 22 procent. Het effectieve rendement op investment grade bedrijfsobligaties is daardoor nu gestegen tot 5,5 procent bij een duration van iets meer dan 6 jaar. Dat is in lijn met het rendement dat volgens de fiscus wordt gehaald op beleggingen en waar dit jaar 31 procent belasting over moet worden afgedragen.

Met het vallen van de bladeren neemt de somberheid toe op de beurs. September is traditioneel geen goede maand voor beleggers en verder is dit jaar het tweede jaar in de Amerikaanse presidentscyclus, meestal is dat het slechtste jaar. Wat opvalt is dat veel partijen in de afgelopen weken gedraaid zijn in hun visie en negatiever zijn geworden.

Het laatste jaar is er veel aandacht geweest voor de wijze waarop risicoprofielen worden ingezet en welke tekortkomingen er zijn. Risicoprofielen worden gehanteerd om klanten en beleggingen te classificeren en te bepalen welk specifiek portefeuille profiel aansluit op het klantprofiel, onder Mifid ook wel de ‘geschiktheidstoets’ genoemd.

Dit wordt waarschijnlijk het slechtste, maar ook het beste jaar voor obligaties ooit. De stijgende rente en de oplopende kredietopslagen zorgen voor stevige koersverliezen en inflatie is de grootste vijand van een belegger in obligaties en die is torenhoog. Het feit dat rente en kredietopslagen snel stijgen is op lange termijn goed voor beleggers in obligaties. Paniek en volatiliteit zorgen altijd voor kansen.

De AFM heeft geconcludeerd dat de gehanteerde verwachte rendementen op neutrale portefeuilles flink uiteen lopen. De AFM wil dat het concrete doelvermogen wordt ingewonnen en dat gedurende de relatie moet worden nagaan of dit doelvermogen wordt behaald. Via een aanvullende bijlage bij een leidraad wil de AFM invloed uitoefenen op rendementsverwachtingen. Hoe toekomstig rendement berekend dient te worden staat er echter niet in.