Opinie

Na een lange periode van dalende koersen hoeft het nieuws niet meer goed te zijn. Alles wat nodig is, is dat het nieuws minder slecht is dan verwacht. Wat dat betreft zijn er drie argumenten dat een bodem in de aandelen- en obligatiemarkt mogelijk al achter ons ligt. 

Een groot deel van mijn leven ben ik bankeconoom geweest. In die hoedanigheid kreeg ik het in 2008 en 2011 publiekelijk aan de stok met een oude studievriend die hoogleraar in Tilburg was. Hij pleitte in een krant voor renteverhogingen door de ECB om de inflatie te beteugelen. Ik beweerde in een reactie in dezelfde krant dat dit een vergissing zou zijn. Het conflict liep nogal hoog op.

De verleiding is groot dat, als je je column over de Europese Centrale Bank (ECB) op een donderdag waarop het bestuur ervan vergadert over de rente moet inzenden, daarmee wacht tot na de vergadering. Immers, je wilt de laatste ontwikkelingen meenemen.

En toch is dit stuk geschreven luttele uren voordat de ECB bekend zou maken met hoeveel de officiële rente omhoog zal gaan. De reden? Het is een detail in het grotere beeld der dingen. 

Hoewel de afgelopen beursmaanden vrijwel volledig worden gedomineerd door centrale banken en torenhoge inflatie, is er nog een andere risicofactor die de voorbije maanden flink is opgelaaid: geopolitieke spanningen.

Aandelen kunnen in de laatste maanden van dit jaar een fraai herstel laten zien. Doordat koersen zijn gedaald en winsten zijn gestegen is de waardering duidelijk afgekomen. De reden dat aandelen dit jaar zijn gedaald is de sterk gestegen rente, een direct gevolg van de opgelopen inflatie.

Op 3 oktober schreef ik hier een column onder de titel “In de bres voor Liz Truss”. In die column uitte ik niet zozeer steun voor de inhoud van haar beleid als wel voor de intentie van dat beleid. Truss wilde het groeivermogen van de Britse economie bevorderen en ervoor zorgen dat werken meer zou lonen. Mijn steun voor Truss was volledig tegen de consensus in want nagenoeg iedereen die ik over haar hoorde was vernietigend.

Nu we weer middenin een energiecrisis zitten, en blijkt dat die voor alle partijen, inclusief de overheid, best lastig te managen is, wordt van alle kanten geroepen dat we in Nederland twintig jaar geleden zijn doorgeslagen in de liberalisering van het energiesysteem.

De bedrijfswinsten zakken niet, ook al neemt de economische groei af, want inflatie. Dat is de gedachte die veel beleggers hebben als het gaat om verwachte winstgroei voor de komende twaalf maanden, die nog steeds positief is. Maar ik denk dat we inmiddels de fase voorbij zijn waarin winsten nog worden gedreven door inflatie.

Financiële instellingen zijn momenteel druk bezig met de implementatie van duurzaamheidsregelgeving, level 2 van de Sustainable Finance Disclosure Regulation (SFDR) in het bijzonder. Naast de complexiteit van de regelgeving komt steeds meer aan het licht dat de Europese wetgever hinkt op twee gedachten die mogelijk niet met elkaar verenigbaar zijn. 

Het grote verschil tussen obligaties en aandelen is dat de kasstromen bij obligaties vooraf vastliggen. Daarom is inflatie de grote vijand van obligaties. Bij aandelen is het effect van inflatie meer complex. Bedrijven die de prijzen verhogen, realiseren daardoor vaak een hogere omzet. Maar met vertraging zorgt inflatie in de vorm van stijgende lonen en stijgende rentes voor margedruk, net zoals stijgende energieprijzen.